‘’Το υπόβαθρο του εκκλησιολογικού και οικουμενικού οράματος του Πάπα Φραγκίσκου’’. Διάλεξη του Καρδιναλίου Κάσπερ στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον

Του Ιωάννη Λότσιου,

Ο Καρδινάλιος Κάσπερ, Επίτιμος Πρόεδρος του Ποντιφικού Συμβουλίου για την Χριστιανική Ενότητα, προσκεκλημένος του Καθολικού Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον για να τον τιμήσει στις 6 Νοεμβρίου, αναφέρθηκε στην θεολογική σκέψη του Πάπα Φραγκίσκου. Στην διάλεξη του με θέμα ‘’Το Θεολογικό Υπόβαθρο του εκκλησιολογικού και Οικουμενικού οράματος του Πάπα Φραγκίσκου’’’, εξήγησε μερικά βασικά σημεία της αντίληψης που έχει ο ίδιος ο Πάπας για την θέση του στην Εκκλησία.

Στην εισαγωγή του αναφέρθηκε για τον Φραγκίσκο ως ‘’Πάπας της Έκπληξης’’, που έχει συγκεντρώσει θετικά τα Μέσα Ενημέρωσης και είναι αποδεκτός από μεγάλο μέρος των πιστών, εκτός από ορισμένες ομάδες που ασκούν κριτική. Ο Φραγκίσκος ‘’δεν είναι ακαδημαϊκός θεολόγος, αλλά ένας άνθρωπος της πράξης’’ , περιγράφοντας τις θεολογικές και πνευματικές επιρροές που έχει ο ίδιος. Η διδασκαλία του Φραγκίσκου επικεντρώνεται στο ‘’έλεος’’, αυτό ισχύει από την πρώτη ημέρα που έγινε Πάπας, με το ‘’έλεος’’ αντιμετωπίζει τα πράγματα, τις καταστάσεις, τα προβλήματα, εντός και εκτός Εκκλησίας. Θέλει περισσότερη συμμετοχή του Λαού του Θεού στην ζωή της Εκκλησίας και είναι εναντίον του κληρικαλισμού. ‘’Η Εκκλησία για τον Φραγκίσκο δεν είναι εγωκεντρική’’. 

Ο Καρδινάλιος Κάσπερ είπε ότι από την ημέρα της εκλογής ο Πάπας Φραγκίσκος αναφέρεται για τον εαυτό του ως ‘’Επίσκοπος Ρώμης’’, ένα τίτλο που τονίζεται από την Β’ Βατικανή Σύνοδο για την ανανέωση της σημασίας της «κοινωνίας» Σε αυτήν την σχέση «Επισκόπου Ρώμης» και «Κοινωνίας» προσφέρεται η δυνατότητα άσκησης του Πρωτείου του Επισκόπου Ρώμης στην Εκκλησία, όπως ακριβώς υπήρχε ως όραμα στην πρώτη Εκκλησία. Στην έννοια της «Κοινωνίας» η Εκκλησία έχει την κανονικής δομή, που σημαίνει, επεσήμανε ο Καρδινάλιος Κάσπερ, ‘’δεν υπάρχει μια σφετεριστική εξουσία ή ένα συγκεντρωτικό σύστημα στο οποίο οι τοπικές εκκλησίες να αποτελούν επαρχίες ολόκληρης της Εκκλησίας ή να εξαρτώνται από ένα κέντρο’’. Χρησιμοποιώντας ορισμένα στοιχεία από το Κείμενο της Ραβέννας, για την σχέση της μιας Εκκλησίας και των τοπικών εκκλησιών,  είπε επίσης: ‘’Η μια Εκκλησία είναι παρούσα στις τοπικές εκκλησίες, και σε αυτές η Μια Εκκλησία λαμβάνει μια συγκεκριμένη τοπική μορφή και ένα συγκεκριμένο πρόσωπο’’.  Το ίδιο και οι τοπικές Εκκλησίες πρέπει να υπάρχουν στην μια Εκκλησία’’.

Περισσότερο, εξήγησε ο Καρδινάλιος Κάσπερ ότι όταν ο Πάπας Φραγκίσκος μιλά για μια ‘’ανανέωση’’ της Εκκλησίας και ενίσχυσης των τοπικών εκκλησιών, πρέπει να κατανοηθεί στο πλαίσιο αυτό. Επάνω σε αυτήν την σχέση του πρωτείου ως ορατό κέντρο της Εκκλησίας δεν μπορεί να αμφισβητείται’’.

Για την σχέση Συνοδικότητας και Πρωτείου, τόνισε την σημασία της συναντήσεως Πάπα και Πατριάρχου στα Ιεροσόλυμα τον Μάιο του 2014. Το ‘’κρίσιμο σημείο’’, συνεχίζει ο Καρδινάλιος, είναι η σχέση της συλλογικότητας (το πρωτείο του Πάπα και των τοπικών Επισκόπων του που έχουν κοινωνία με Αυτόν), με την Συνοδικότητα ( την θέση ότι  οι τοπικές εκκλησίες συμμετέχουν στην Παγκόσμια Εκκλησία μέσω συνόδων και δή επισκοπικών), δεν πρέπει να είναι αντιθετικές αλλά συμπληρωματικές. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε στην Αποστολική Σύνοδο στα Ιεροσόλυμα, όπως αυτή περιγράφεται στις Πράξεις των Αποστόλων, που δείχνει ότι σε ‘’δύσκολες καταστάσεις’’ η Εκκλησία προσφεύγει σε Σύνοδο. Σημείωσε επίσης ότι η έννοια της «συνοδικής Αρχής» είναι γνώρισμα κατεξοχήν της Ανατολής.

Για την σχέση Καθολικών και Ορθόδοξων ο Καρδινάλιος Κάσπερ αναφέρθηκε πως ο Πάπας Φραγκίσκος  χαιρετίζει την κοινή αντίληψη για την σχέση πρωτείου και συνοδικότητας του Κειμένου της Ραβέννας, που απορρίφτηκε από το Πατριαρχείο της Ρωσίας. Προσπάθεια του Πάπα Φραγκίσκου αποτέλεσε η πρόσθεσης των στοιχείων της συνοδικοτητας στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία μέσα από την Σύνοδο των Επισκόπων. Το σημαντικό βήμα της σύγκλισης μια συνόδου για το θέμα του γάμου και της οικογένειας, είναι ένα παράδειγμα λειτουργίας της συνοδικοτητας. Η αποστολή του ερωτηματολογίου έθεσε κλήρο και λαό να συμμετέχει ενεργά. Η μέθοδος αυτή επέτρεψε ‘’Επίσκοποι , Επισκοπές και λαός  να συμμετέχουν’’. Αυτό είναι ‘’ένα νέο στυλ’’ επισήμανε, ‘’ δεν έχει καμία σχέση με την εισαγωγή δημοκρατικών διαδικασιών που ισχύουν στην πολιτική, ούτε ανταποκρίνονται στο θέμα των πλειοψηφικών αποφάσεων, αλλά προέρχεται από  το ‘’τι το Πνεύμα λέγει στις Εκκλησίες’’. Για την σχέση πάπα και συνόδου διευκρίνισε ότι ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε όλους να μιλήσουν και ο ίδιος μίλησε στο τέλος της συνόδου.

 Τέλος ο Καρδινάλιος ομιλώντας για τις μεταρρυθμιστές προσπάθειες του Φραγκίσκου αναφέρθηκε για αυτές ως ‘’πρόγραμμα του αιώνα’’, που δεν εξαρτάται από μια παπική εξουσία, αλλά από τις απαντήσεις της καθολικής Εκκλησίας σε όλα τα επίπεδα της ζωής της.  

ΒΙΝΤΕΟ ΟΜΙΛΙΑΣ:

https://www.youtube.com/watch?v=ZtSMKKve7ZI&feature=youtu.be.