Του Ιωάννη Λότσιου
Μια σημαντική διάλεξη του Δρος William J. Abraham έγινε εχθές στο Καλβινιστικό Κολέγιο στην Αμερική με τίτλο ‘‘The Treasures and Trials of Eastern Orthodoxy’’.
Ο Δρ William J. Abraham, είναι Ιρλανδός θεολόγος, φιλόσοφος αναλυτής, Κληρικός των Ηνωμένων Μεθοδιστών, γνωστός για τη συμβολή του στη φιλοσοφία της θρησκείας, της θρησκευτικής επιστημολογίας, του ευαγγελισμού και την ανανέωση της εκκλησίας. Κατά το παρελθόν έχει διδάξει στο Seattle Pacific University και ήταν επισκέπτης καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Χάρβαρντ.
Ο William J. Abraham, παρουσίασε πέντε θησαυρούς που κατέχει η Ορθοδοξία και τέσσερις μεγάλες δοκιμασίες που έχει να αντιμετωπίσει στο τρέχον έτος σε παγκόσμιο επίπεδο. Ξεκίνησε με την απορία πως του ήρθε να μελετήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία μέσα από ένα προσωπικό του γεγονός.
Όταν για πρώτη φορά πήγε στην Αμερική, είδε ορισμένες βασικές διαφορές των Μεθοδιστών από την Ιρλανδία. Η παρατήρηση του πάνω στο Μεθοδισμό αποτελούσε το σημείο οτι ναι μεν οι μεθοδιστές είναι θρησκευόμενοι άνθρωποι αλλά η πνευματικότητα τους βρισκόταν σε απελπιστικό σημείο. Σε μια προσωπική συνάντηση με τον ρώσο Alexei Khimiakov και ιδίως με το έργο του «Περί των δυτικών ομολογιών», είδε μια βαθιά πνευματική κρίση σε προσωπικό επίπεδο. Η παρακολούθηση των λατρευτικών εκδηλώσεων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ιδιαίτερα των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας, τον γέμισαν πνευματικά.
Διαπίστωσε ότι η εικονογραφία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τον βοήθησε να διαπιστώσει το πραγματικό νόημα της πίστης, πέραν από μια διανοητική και ηθική αντίληψη. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ.
Για τον ίδιο η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει θησαυρούς:
1) Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι με τους Πατέρες της Εκκλησίας. Αυτό για την ίδια δεν είναι θέμα μόνο μελέτης αλλά και φιλίας . Οι ορθόδοξοι δεν αναγιγνώσκουν ιδεαλιστικά τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας, αλλά μέσα από την ερμηνευτική της αγάπης.
2) Η καρδιά της Ορθοδοξίας είναι το Τριαδικό Δόγμα. Ερωτήματα μεθοδολογίας και μεταφυσικής δεν υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό. Αντί αυτών των ερωτημάτων η ορθόδοξη πίστη διατηρεί το κεντρικό ο ερώτημα: ποιόν λατρεύουμε; Και η απάντηση είναι σαφής: Τον Τριαδικό Θεό.
3) Η ορθόδοξη ευσέβεια προωθεί την φυσική σύνδεση μεταξύ γνώσης του Θεού και την γνώση για το Θεό. Αυτό μέσα στην ορθόδοξη πνευματική παράδοση βρίσκεται ενωμένο με την δογματική διδασκαλία. Ιδιαιτέρως οι προσευχές «Κύριε ελέησον» και η νοερά προσευχή, αποτελούν καρπό αυτής της εμπειρίας. Η ενότητα μεταξύ δογματικής διδασκαλίας και λατρείας είναι αλληλένδετα συνδεδεμένα. Παρατηρεί το πόσο οι δογματικοί όροι «ομοούσιος» «Θεοτόκος» κλπ, είναι διάσπαρτα στην υμνολογία της Εκκλησίας.
4) Στην θεολογία η Ορθόδοξη Εκκλησία δίνει έμφαση στην καταφατική και αποφατική θεολογία.
5) Η ευρύτερη κατανόηση του όρου «Κανόνας»: Εκτός από τον κανόνα τα Αγίας Γραφής έχουν το δόγμα, τις εικόνες , τους Πατέρες της Εκκλησίας, που εξηγούν την Αγία Γραφή. Από αυτούς τους πέντε θησαυρούς της ορθόδοξης παράδοσης, αποκόμισε τέσσερις προκλήσεις που πιστεύει ο ίδιος ότι η Ορθοδοξία πρέπει να αντιμετωπίσει, όχι μόνο στην Δύση αλλά και στο οικουμενικό γίγνεσθαι.
Κατά την άποψη του:
1) οι ορθόδοξοι δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς μια ηθική και μια ηθική φιλοσοφία σε αναλύσεις και έργα. Ενώ σημειώνει κάποια θετικά σημεία, εδικά στην ορθόδοξη προσέγγιση και ποιμαντική αντιμετώπιση του γάμου και του διαζυγίου, ο ίδιος πιστεύει ότι πρέπει να γίνει αρκετή εργασία διαφωτίσεως από ορθόδοξους συγγραφείς.
2) Η σχέση Κράτους και Εκκλησίας χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Αυτό που αξίζει, για τον ίδιο είναι η άρθρωση μιας παραδοσιακής και ορθόδοξης κατανόησης για την σχέση Κράτους και Εκκλησίας, που αξίζει περισσότερο τόσο όσον αφορά την έρευνα όσο και στην πράξη.
3) Ο ίδιος ο William J. Abraham ειδικός στον τομέα του Ευαγγελισμού, θεώρει ότι σε αυτό το θέμα οι Ορθόδοξοι πρέπει να δώσουν μεγάλη βαρύτητα. Ειδικότερα στις μετά-χριστιανικές τάσεις της Ευρώπης. Η Ευρώπη πρέπει να ευαγγελισθεί εκ νέου και η Ορθόδοξη τοποθέτηση είναι απαραίτητη.
4) Τέλος κατά την εκτίμηση του, οι Ορθόδοξοι στο χώρο της επιστημολογίας και της έρευνας υστερούν. Κυρίως για τα θέματα της πρόκλησης της αθεΐας και του Ισλάμ.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει τις δυνατότητες και την θεολογία να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, αλλά χρειάζεται ενασχόληση .
Ο Δρ William J. Abraham, είναι Ιρλανδός θεολόγος, φιλόσοφος αναλυτής, Κληρικός των Ηνωμένων Μεθοδιστών, γνωστός για τη συμβολή του στη φιλοσοφία της θρησκείας, της θρησκευτικής επιστημολογίας, του ευαγγελισμού και την ανανέωση της εκκλησίας. Κατά το παρελθόν έχει διδάξει στο Seattle Pacific University και ήταν επισκέπτης καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Χάρβαρντ.
Ο William J. Abraham, παρουσίασε πέντε θησαυρούς που κατέχει η Ορθοδοξία και τέσσερις μεγάλες δοκιμασίες που έχει να αντιμετωπίσει στο τρέχον έτος σε παγκόσμιο επίπεδο. Ξεκίνησε με την απορία πως του ήρθε να μελετήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία μέσα από ένα προσωπικό του γεγονός.
Όταν για πρώτη φορά πήγε στην Αμερική, είδε ορισμένες βασικές διαφορές των Μεθοδιστών από την Ιρλανδία. Η παρατήρηση του πάνω στο Μεθοδισμό αποτελούσε το σημείο οτι ναι μεν οι μεθοδιστές είναι θρησκευόμενοι άνθρωποι αλλά η πνευματικότητα τους βρισκόταν σε απελπιστικό σημείο. Σε μια προσωπική συνάντηση με τον ρώσο Alexei Khimiakov και ιδίως με το έργο του «Περί των δυτικών ομολογιών», είδε μια βαθιά πνευματική κρίση σε προσωπικό επίπεδο. Η παρακολούθηση των λατρευτικών εκδηλώσεων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ιδιαίτερα των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας, τον γέμισαν πνευματικά.
Διαπίστωσε ότι η εικονογραφία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τον βοήθησε να διαπιστώσει το πραγματικό νόημα της πίστης, πέραν από μια διανοητική και ηθική αντίληψη. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ.
Για τον ίδιο η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει θησαυρούς:
1) Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι με τους Πατέρες της Εκκλησίας. Αυτό για την ίδια δεν είναι θέμα μόνο μελέτης αλλά και φιλίας . Οι ορθόδοξοι δεν αναγιγνώσκουν ιδεαλιστικά τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας, αλλά μέσα από την ερμηνευτική της αγάπης.
2) Η καρδιά της Ορθοδοξίας είναι το Τριαδικό Δόγμα. Ερωτήματα μεθοδολογίας και μεταφυσικής δεν υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό. Αντί αυτών των ερωτημάτων η ορθόδοξη πίστη διατηρεί το κεντρικό ο ερώτημα: ποιόν λατρεύουμε; Και η απάντηση είναι σαφής: Τον Τριαδικό Θεό.
3) Η ορθόδοξη ευσέβεια προωθεί την φυσική σύνδεση μεταξύ γνώσης του Θεού και την γνώση για το Θεό. Αυτό μέσα στην ορθόδοξη πνευματική παράδοση βρίσκεται ενωμένο με την δογματική διδασκαλία. Ιδιαιτέρως οι προσευχές «Κύριε ελέησον» και η νοερά προσευχή, αποτελούν καρπό αυτής της εμπειρίας. Η ενότητα μεταξύ δογματικής διδασκαλίας και λατρείας είναι αλληλένδετα συνδεδεμένα. Παρατηρεί το πόσο οι δογματικοί όροι «ομοούσιος» «Θεοτόκος» κλπ, είναι διάσπαρτα στην υμνολογία της Εκκλησίας.
4) Στην θεολογία η Ορθόδοξη Εκκλησία δίνει έμφαση στην καταφατική και αποφατική θεολογία.
5) Η ευρύτερη κατανόηση του όρου «Κανόνας»: Εκτός από τον κανόνα τα Αγίας Γραφής έχουν το δόγμα, τις εικόνες , τους Πατέρες της Εκκλησίας, που εξηγούν την Αγία Γραφή. Από αυτούς τους πέντε θησαυρούς της ορθόδοξης παράδοσης, αποκόμισε τέσσερις προκλήσεις που πιστεύει ο ίδιος ότι η Ορθοδοξία πρέπει να αντιμετωπίσει, όχι μόνο στην Δύση αλλά και στο οικουμενικό γίγνεσθαι.
Κατά την άποψη του:
1) οι ορθόδοξοι δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς μια ηθική και μια ηθική φιλοσοφία σε αναλύσεις και έργα. Ενώ σημειώνει κάποια θετικά σημεία, εδικά στην ορθόδοξη προσέγγιση και ποιμαντική αντιμετώπιση του γάμου και του διαζυγίου, ο ίδιος πιστεύει ότι πρέπει να γίνει αρκετή εργασία διαφωτίσεως από ορθόδοξους συγγραφείς.
2) Η σχέση Κράτους και Εκκλησίας χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Αυτό που αξίζει, για τον ίδιο είναι η άρθρωση μιας παραδοσιακής και ορθόδοξης κατανόησης για την σχέση Κράτους και Εκκλησίας, που αξίζει περισσότερο τόσο όσον αφορά την έρευνα όσο και στην πράξη.
3) Ο ίδιος ο William J. Abraham ειδικός στον τομέα του Ευαγγελισμού, θεώρει ότι σε αυτό το θέμα οι Ορθόδοξοι πρέπει να δώσουν μεγάλη βαρύτητα. Ειδικότερα στις μετά-χριστιανικές τάσεις της Ευρώπης. Η Ευρώπη πρέπει να ευαγγελισθεί εκ νέου και η Ορθόδοξη τοποθέτηση είναι απαραίτητη.
4) Τέλος κατά την εκτίμηση του, οι Ορθόδοξοι στο χώρο της επιστημολογίας και της έρευνας υστερούν. Κυρίως για τα θέματα της πρόκλησης της αθεΐας και του Ισλάμ.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει τις δυνατότητες και την θεολογία να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, αλλά χρειάζεται ενασχόληση .
