Πανορθόδοξη Σύνοδος και Προκαταρκτική Διορθόδοξη Επιτροπή (Μονή Βατοπεδίου,1930)

 

ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ, 1930

Του Σεβ. Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη

Κατόπιν συνεννοήσεως μεταξύ των Προκαθημένων των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών ο τότε Οικουμενικός Πατριάρχης Φώτιος συνεκάλεσε το 1930 Προκαταρτική Διορθόδοξη Επιτροπή στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους για να ετοιμάσει τα θέματα Μελλούσης Διορθοδόξου Προσυνόδου για την Μέλλουσα να συνέλθει Αγία και Μεγάλη Σύνοδο.

   Στη σχετική του επιστολή προς τους Προκαθημένους των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών αναφέρει τα ακόλουθα:

   “Eκ των ληφθεισών απαντήσεων των αδελφών Εκκλησιών περί της συγκλήσεως Προσυνόδου προ της Μεγάλης ή Οικουμενικής Πανορθοδόξου Συνόδου κατάδηλος εγένετο η ομόθυμος επιδοκιμαστική γνώμη αυτών υπέρ της τοιαύτης ελάσσονος το κατ’ αρχάς γενικής συναθροίσεως ως ευκοπώτερον τε εν ταις παρούσαις περιστάσεσι πραγματοποιησίμου και ως ασφαλέστερον επιτελούσης το ήσσονος εκτάσεως έργον αυτής, εν επί μέρους δε σημείοις τισί μόνον εξεφράσθησαν υπ’ ενίων αδελφών Εκκλησιών και γνώμαι ή ευχαί μικρόν τι απ’ αλλήλων διαφέρουσαι.

   Ούτως ουν της των αδελφών Εκκλησιών γνώμης εκδηλωθείσης, η Μετριότης ημών μετά της περί ημάς Αγίας και Ιεράς Συνόδου, στοχαζόμενοι της υπό πάσαν έποψιν αισίας και τελείας καταρτίσεως και ευοδώσεως της ιεράς ταύτης συναθροίσεως, ως πρώτης εν ταις εφέταις[1] και ελπιζομέναις τακτικαίς εφεξής, συν Θεώ, κανονικαίς Πανορθοδόξοις περί των γενικωτέρων εκκλησιαστικών ζητημάτων ιεραίς συνελεύσεσιν, έγνωμεν όπως προσκληθή και συνέλθη τη Κυριακή της Πεντηκοστής, 8η του προσεχούς μηνός Ιουνίου, εν τη εν Αγίω Όρει Ιερά Πατριαρχική Μονή του Βατοπεδίου προκαταρκτική Διορθόδοξος Επιτροπή, εν η εκπροσωπηθήσονται αι αδελφαί εκκλησίαι διά δύο εκάστη αυτών αγίων Αρχιερέων. Σκοπός και έργον της συγκαλουμένης Επιτροπής έσται, προς τη επισήμω εκ του σύνεγγυς πνευματική επικοινωνία αδελφών εν Χριστώ, εκπροσωπούντων την Αγίαν ημών Ορθόδοξον Εκκλησίαν, ο διά κοινής εξετάσεως και αποφάσεως τελικός καθορισμός εξ ενός μεν του διαγράμματος των τη μελλούση συγκληθήναι Προσυνόδω συζητηθησομένων θεμάτων εν οις περιληφθήσονται, ως εικός, εκ των πρώτων τα υπό επείγουσαν μορφήν προβάλλοντα ζητήματα του Ημερολογίου40 και του Πασχαλίου, ανταλλασσομένων επί τούτω προκαταρτικώς σχετικών σκέψεων, ως και της αναγκαίας των Αγίων Ορθοδόξων Εκκλησιών συνεργασίας, προς αντιμετώπισιν και εξουδετέρωσιν των ενεργειών των κατά της Ορθοδοξίας εργαζομένων εν τω παρόντι θρησκευτικών δοξασιών, ουνι-τισμού, χιλιασμού και είτινος ετέρου, εξ άλλου δε του αριθμού των εν τη Προσυνόδω Αντιπροσώπων των Αγίων αδελφών Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών»[2].

 Αποφάσεις της Διορθόδοξης Προκαταρτικής Επιτροπής του Αγίου Όρους, 1930

 

    «Ο υπό της εν Αγίω Όρει συνελθούσης Προκαταρτικής Διορθοδόξου Επιτροπής καταρτισθείς κατάλογος των θεμάτων της μελλούσης Προσυνόδου.

1. Το ζήτημα της Ρωσικής Εκκλησίας. Η Προκαταρτική Διορθόδοξος Επιτροπή, αναγράψασα τούτο πρώτον εν τω Καταλόγω, παρακαλεί την Α.Θ.Μ. τον Οικουμενικόν Πατριάρχην όπως προ της συγκλήσεως της Προσυνόδου ενεργήση, ίνα καταστή δυνατή η παρουσία εν αυτή κατά τινα τρόπον και Αντιπροσώπων της Ρωσικής Εκκλησίας, προερχομένων είτε έσωθεν είτε έξωθεν της Ρωσίας.

2. Στενωτέρα σχέσις και επαφή των Ορθοδόξων Εκκλησιών προς αλλήλας και τα προς τούτο μέσα, εν οις η ανταλλαγή σπουδαστών μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών και η αμοιβαία επίσκεψις διαφόρων Αποστολών εκ Κληρικών, Καθηγητών της Θεολογίας και Ιεροκηρύκων, χάριν πληρεστέρας επικοινω-νίας, δραστηριωτέρα συνεργασία των Ορθοδόξων Εκκλησιών εν ζητήμασι πνευματικοίς, ηθικοίς και κοινωνικοίς, επ’ αγαθώ των Ορθοδόξων λαών.

3. Μόρφωσις του Κλήρου (Θεολογική και Ιερατική) και η ανάγκη της Οργα-νώσεως αυτής υπό την άμεσον επίβλεψιν της Εκκλησίας, εξουδετερουμένης πάσης αντιθέτου τάσεως.

4. Μελέτη της ενεστώσης καταστάσεως της εν Αμερική Ορθοδόξου Εκκλησίας και των μέσων της θεραπείας και βελτιώσεως αυτής.

5. Εξεύρεσις των μέσων προς επαναφοράν του Ορθόδοξου Ανατολικού Μοναχικού βίου εις το αρχαίον αυτού κάλλος και την λαμπρότητα διά τε της εμμονής εις τας παραδόσεις και τους μοναστικούς κανόνας και διά της ανανεώσεως της πάλαι δράσεως αυτού, επιστημονικής, φιλανθρωπικής, εκπολιτιστικής και ιδία διά της καλλιεργείας των ιερών τεχνών.

6. Εξεύρεσις τρόπου σενεργασίας των Ορθοδόξων Εκκλησιών προς απόκρουσιν του αθεϊσμού και των διαφόρων πεπλανημένων Συστημάτων, οίον Μασωνισμού, Θεοσοφισμού, Πνευματισμού κ.τ.λ.

7. Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τας Ετεροδόξους Εκκλησίας εν τη Ανατολή και τη Δύσει, ήτοι:

Α. Σχέσεις εν πνεύματι αγάπης, ήτις κατά τον Απόστολον «πάντα ελπίζει», μετά

     των Ετεροδόξων Εκκλησιών (Αρμενίων, Κοπτών, Αβυσσηνών, Χαλδαίων,

     Ιακωβιτών, Παλαιοκαθολικών, Αγγλικανών), όσαι τείνουσι να προσεγγίσωσι

     προς την Ορθόδοξον Εκκλησίαν και δεν ενεργούσι προσυλητισμόν μεταξύ των

     Ορθοδόξων.

Β. Σχέσεις προφυλάξεως και αμύνης κατά των Ετεροδόξων, οίτινες ενεργούσι

     προσυλητισμόν και προσπαθούσι καθ’ οιονδήποτε τρόπον να βλάψωσι την

    Ορθόδοξον Εκκλησίαν (Ρωμαιοκαθολικισμόν – Ουνιτισμός, Προτεσταντισμός

     – Μεθοδισμός, Βαπτισταί, Χιλιασμός κ.τ.λ.).

8. Μελέτη του ζητήματος ποίοι των Αιρετικών και των Σχισματικών θα γίνωνται δεκτοί εις τους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας διά Βαπτίσματος, ποίοι διά χρίσματος και ποίοι δι’ απλού λιβέλλου πίστεως.

9. Καθορισμός των όρων της ανακηρύξεως και αναγνωρίσεως του Αυτοκεφάλου Εκκλησίας τινός, ως και του αριθμού των γενικώς σήμερον ανεγνωρισμένων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, προς αμοιβαίαν κανονικήν αυτών κοινωνίαν και προς απρόσκοπτον συμμετοχήν αυτών εν ταις Πανορθοδόξοις Συνελεύσεσι και Συνόδοις. Ωσαύτως καθορισμός των όρων της αναγνωρίσεως Εκκλησίας τινός ως Αυτονόμου.

10. Κωδικοποίησις των Ιερών Κανόνων και των Κανονικών Διατάξεων, ίνα τύχωσιν εν καιρώ της εγκρίσεως της Οικουμενικής Συνόδου.

11. Μελέτη της σημερινής πράξεως εν ταις κατά τόπους Εκκλησίαις ως προς τα κωλύματα του Γάμου, ως προς τους λόγους Διαζυγίου και ως προς την νόμιμο τούτων διαδικασία. Ωσαύτως μελέτη του τρόπου, καθ’ ον θα επιτευχθή, εφ’ όσον τούτο είναι δυνατόν, ομοιόμορφος ως προς τα άνωθι πράξις εν τη καθόλου Ορθοδόξω Εκκλησία.

12. Διοργάνωσις των Πνευματικών Δικαστηρίων κατά τρόπον, ει δυνατόν, ομοιό-μορφον εν τη καθόλου Ορθοδόξω Εκκλησία και καταρτισμός Εκκλησιαστικής Ποινικής Δικονομίας.

13. Μελέτη τρόπου εκλογής των Αρχιερέων και δη των Πρώτων των Αυτοκε-φάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, συμφωνοτέρου προς τους Ιερούς Κανόνας.

14. Μελέτη του ζητήματος του Ημερολογίου εν αναφορά προς την περί Πασχα-λίου Απόφασιν της Α’ Οικουμενικής Συνόδου και εξεύρεσις του τρόπου προς αποκατάστασιν της συμφωνίας μεταξύ των Εκκλησιών εν τω ζητήματι τούτω.

15. Ενιαία κατά το δυνατόν διάταξις του Τυπικού, συμφώνως τη Εκκλησιαστική Παραδόσει.

16. Μελέτη και εξεύρεσις των μέσων, διά των οποίων δέον να ενισχυθή μεταξύ των Ορθοδόξων Λαών ο Ορθόδοξος Χριστιανικός Πολιτισμός, υφ’ όλας τας εκδηλώσεις αυτού.

17. Μελέτη των μέσων προς υποστήριξιν και ενίσχυσιν της κατά παράδοσιν Βυζαντινής Τέχνης, εν ταις διαφόροις αυτής εκφάνσεσιν, ήτοι Εκκλησιαστική Μουσική, Εικονογραφία, Αρχιτεκτονική και τη τέχνη των Ιερών Αμφίων και Σκευών»[3]. (Βλέπε Βιβλίο Σεραφείμ Κυκκώτη, Ενότητα και Μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο,Αθήνα, 2005, εκδόσεις Νεκτάριος Παναγόπουλος, σελ. 59 – 62).