Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗΣ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

Ιωάννης  Λότσιος, Δρ.Θ.

Gr/En/It

Η Αξία της Παρακαταθήκης των Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου

Η εορτή των Αγίων 318 Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία εορτάζεται την Κυριακή μετά την Ανάληψη του Κυρίου, κατέχει ιδιαίτερη θέση στο εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η τοποθέτησή της χρονικά μεταξύ της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής δεν είναι τυχαία· αντιθέτως, φέρει βαθύτατη θεολογική και εκκλησιολογική σημασία. Οι Πατέρες της Συνόδου αυτής, οι οποίοι συνεκλήθησαν το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας, αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ της επίγειας παρουσίας του Χριστού και της ενεργού παρουσίας Του στο σώμα της Εκκλησίας διά του Αγίου Πνεύματος. Η θέση της εορτής εντός της Πεντηκοσταρίου περιόδου μαρτυρεί την εσχατολογική και πνευματολογική διάσταση του γεγονότος. Ο Χριστός, αφού αναλήφθηκε εν δόξῃ, υποσχέθηκε την αποστολή του Παρακλήτου (Ιω. 14,16-17). Μεταξύ της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής, η Εκκλησία ζει ένα διάστημα προσμονής, αναμονής της πληρώσεως των επαγγελιών. Η ομοουσιότητα του Υιού με τον Πατέρα αποτελεί το θεμέλιο της δογματικής διατύπωσης της Εκκλησίας για τη θεότητα του Χριστού. Η λέξη ὁμοούσιος, που εισήχθη στη θεολογία από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (Νίκαια, 325), δηλώνει ότι ο Υιός έχει την ίδια ουσία, τη φύση και το είναι με τον Πατέρα· δεν είναι κτίσμα, ούτε παραγόμενο ον, αλλά Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού. Ο Αρειανισμός, που αρνούνταν την θεότητα του Υιού και θεωρούσε τον Χριστό ως δημιούργημα, υποβάθμιζε το μυστήριο της σωτηρίας, διότι μόνον ένας κατά φύσιν Θεός μπορεί να σώσει τον άνθρωπο. Ενάντια σε αυτή την αιρετική διδασκαλία, η Εκκλησία κήρυξε ότι ο Χριστός είναι ὁμοούσιος τῷ Πατρί, δηλαδή συναιώνιος, συνάναρχος και ομότιμος με τον Πατέρα. Ταυτόχρονα, το ίδιο το γεγονός της Ενανθρωπήσεως καταδεικνύει ότι ο Χριστός έγινε και ὁμοούσιος με τον άνθρωπο —όχι ως προς τη θεία φύση, αλλά προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση, για να την θεραπεύσει και να την θεώσει. Έτσι, ο Χριστός γεφυρώνει το χάσμα Θεού και ανθρώπου, συμφιλιώνει το κτιστό με το άκτιστο και ενώνει στο πρόσωπό Του τη θεία και την ανθρώπινη φύση, ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως, ἀχωρίστως. Αυτή η πίστη δεν είναι αφηρημένη μεταφυσική, αλλά έχει σωτηριολογική προϋπόθεση: μόνο εάν ο Χριστός είναι ὁμοούσιος τῷ Θεῷ, μπορεί να θεώσει τον άνθρωπο. Και μόνο εάν είναι ὁμοούσιος ἡμῖν, μπορεί να μας σώσει εκ των έσω. Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας το 325 μ.Χ. αποτελεί το κορυφαίο θεολογικό γεγονός που κατέληξε στην απόρριψη του αρειανισμού και στην καθιέρωση του Συμβόλου Πίστεως της Νικαίας. Μετά από ενδελεχή εξέταση των ήδη υφιστάμενων τοπικών συμβόλων και πιστεύω, οι πατέρες της Συνόδου κατέθεσαν μια καθολική διατύπωση που αποσαφήνιζε τη θεία ουσία του Υιού, δηλώνοντας ρητώς ότι ο Υιός είναι «ὁμοούσιος τῷ Πατρί». Η χρήση του όρου αυτού, που σημαίνει «ίδιας ουσίας», αντιπροσώπευε ένα αποφασιστικό θεολογικό και συμβολικό διαχωρισμό από τις αρειανικές απόψεις, καθώς επιβεβαίωνε την ισοδύναμη και αδιαίρετη φύση του Υιού με τον Πατέρα, σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ωστόσο, παρόλο που το Σύμβολο της Νικαίας υιοθετήθηκε ευρύτατα, η αρειανή θεολογία παρέμεινε ενεργή για αρκετά χρόνια, ιδίως σε περιοχές της Αιγύπτου, της Λιβύης, και της Δύσης, προκαλώντας σοβαρές θεολογικές αντιπαραθέσεις και εκκλησιαστικές διαιρέσεις. Μεταγενέστερα, κατά την περίοδο της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης τον 16ο αιώνα, ορισμένες προτεσταντικές ομάδες και αιρέσεις απέρριψαν το θεμελιώδες τριαδικό δόγμα όπως αυτό διατυπώθηκε στο Σύμβολο της Νικαίας. Ουσιαστικά, τμήματα όπως οι Σαβουριανοί (Socinians) και οι Αρμινιανοί (Arminians), ενώ ανήκαν στον ευρύτερο προτεσταντικό χώρο, προσέγγισαν διδασκαλίες που πλησίαζαν στη μορφή του μονοθεϊσμού ή του ουνανισμού, δηλαδή της απόρριψης της τριαδικής οντολογίας και της ομοουσίας των υποστάσεων. Αυτές οι τάσεις, εάν και εξελίχθηκαν σε ένα άλλο θεολογικό πλαίσιο, φέρουν σαφείς παραδόσεις που παραπέμπουν στη θεολογική αρειανή γραμμή. Αργότερα, θρησκευτικές κινήσεις και ομολογίες όπως οι Μορμόνοι, η Κοινότητα του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά και η Εκκλησία του Θεού, καθώς κ.α, ανέπτυξαν διδασκαλίες που χαρακτηρίζονται ως νεο-αρειανικές, διότι απορρίπτουν την ομοούσια και την ισότητα των τριών υποστάσεων της Αγίας Τριάδος, επιμένοντας σε μια ιεραρχική και υποδεέστερη θεώρηση του Υιού και του Αγίου Πνεύματος σε σχέση με τον Πατέρα. Το Σύμβολο της Πίστεως το οποίο προφορικά αποδίδεται στα μυστήρια της Βαπτίσεως και κατά τη Θεία Λειτουργία, ανήκει στην τελική μορφή που ορίστηκε κατά τη Β’ Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (381 μ.Χ.). Η έκδοση αυτή, γνωστή και ως Σύμβολο της Νικαίας-Κωνσταντινόπολης, επεκτείνει το πρωταρχικό  Σύμβολο της Νικαίας, προσθέτοντας ειδικές διατυπώσεις για το Άγιο Πνεύμα, την Εκκλησία, και τα μυστήρια, ολοκληρώνοντας έτσι το ορθόδοξο τριαδικό δόγμα. Το αρχικό Σύμβολο της Νικαίας είχε ολοκληρωθεί με τη φράση «καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον», χωρίς τις περαιτέρω διευκρινίσεις που παρείχε η δεύτερη σύνοδος. Η διαμόρφωση αυτή εξυπηρέτησε τόσο τη θεολογική καθαρότητα όσο και την εκκλησιαστική ενότητα, απορρίπτοντας οριστικά τις αρειανικές και άλλες αιρετικές αποκλίσεις.

Η τιμή των Πατέρων κατά το διάστημα αυτό υποδηλώνει πως το Άγιο Πνεύμα, το οποίο θα εκχυθεί κατά την Πεντηκοστή, δεν ενεργεί εκτός της Εκκλησίας, αλλά εντός αυτής, μέσω των λειτουργών Της, των αγίων Πατέρων. Οι Πατέρες της Α΄ Συνόδου διατύπωσαν το δόγμα της θεότητας του Υιού, αποκρούοντας την αίρεση του Αρείου, ο οποίος υποστήριζε ότι ο Υιός ήταν κτίσμα και όχι ομοούσιος τῷ Πατρί. Η Σύνοδος αποτέλεσε το σημείο καθορισμού της χριστολογικής ταυτότητας της Εκκλησίας και της δογματικής θεμελίωσης της τριαδολογίας, διατυπώνοντας το Σύμβολο της Πίστεως, το οποίο παραμένει μέχρι σήμερα η ακλόνητη βάση της ορθοδόξου πίστεως. Η μετάβαση από τη φυσική παρουσία του Χριστού στη λειτουργική και μυστηριακή Του παρουσία στην Εκκλησία υλοποιείται μέσω της ενέργειας του Αγίου Πνεύματος. Οι Πατέρες της Συνόδου της Νικαίας, καίτοι άνθρωποι ιστορικά προσδιορισμένοι, φέρουν στην εκκλησιαστική συνείδηση χαρακτήρα χαρισματικής καθοδήγησης. Ως φορείς της Αληθείας, δεν λειτούργησαν αυτενεργώς αλλά εν Αγίῳ Πνεύματι, σύμφωνα με την πατερική έκφραση: ἔδοξεν τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι καὶ ἡμῖν (Πρ. 15,28). Η τιμή των Πατέρων μετά την Ανάληψη ενισχύει την κατανόηση ότι ο Χριστός, αναληφθείς, δεν απουσιάζει από την Εκκλησία, αλλά παραμένει «ἐν ὑμῖν καὶ μεθ’ ὑμῶν», μέσω της ενέργειας του Παρακλήτου, η οποία καθοδηγεί την Εκκλησία "εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν" (Ιω. 16,13). Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν θεωρεί το παρελθόν των Οικουμενικών Συνόδων ως αρχείο μιας δογματικής νομολογίας, αλλά ως ζώσα μαρτυρία της Πίστεως. Οι Πατέρες δεν τιμώνται απλώς για ιστορικούς λόγους, αλλά επειδή αποτελούν ζωντανά μέλη της καθολικής συνειδήσεως της Εκκλησίας. Η θεολογική τους σκέψη και η δογματική τους ακρίβεια δεν παρήλθαν· διαποτίζουν μέχρι σήμερα τη θεολογία, τη λατρεία και την ποιμαντική πρακτική της Εκκλησίας. Η εορτή των Πατέρων ανανεώνει κάθε χρόνο την μνήμη αυτής της ζωντανής παρακαταθήκης, καλεί την Εκκλησία να εμβαθύνει στα όρια της πίστεως, να διαφυλάξει το δόγμα από παραχαράξεις και συγχύσεις, και να μαρτυρήσει στον κόσμο "τὸ μέγα μυστήριον τῆς εὐσεβείας" (Α΄ Τιμ. 3,16). Η εορτή των Αγίων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου δεν αποτελεί απλώς μια μνήμη ιστορική, είναι θεολογική πράξη και εκκλησιολογική διακήρυξη. Τοποθετημένη ανάμεσα στην Ανάληψη και την Πεντηκοστή, νοηματοδοτεί την εν Χριστῷ συνέχεια: από την ενσάρκωση και την ανάληψη έως την πνευματική καθοδήγηση της Εκκλησίας. Οι Πατέρες αυτοί, ως φορείς της χάριτος και της ορθοδόξου διακρίσεως, παραμένουν πρότυπα πίστεως και φώτα αληθείας στον εκκλησιαστικό βίο όλων των αιώνων.

The Value of the Legacy of the Fathers of the First Ecumenical Council

The feast of the Holy 318 Fathers of the First Ecumenical Council, celebrated on the Sunday following the Ascension of the Lord, holds a special place in the liturgical calendar of the Orthodox Church. Its timing, situated between the Ascension and Pentecost, is not accidental; rather, it carries profound theological and ecclesiological significance. The Fathers of this Council, convened in 325 A.D. in Nicaea of Bithynia, represent the connecting link between the earthly presence of Christ and His active presence in the Body of the Church through the Holy Spirit. The feast’s placement within the Pentecostarion period testifies to the eschatological and pneumatological dimension of the event. After Christ’s glorious Ascension, He promised the sending of the Paraclete (John 14:16–17). Between the Ascension and Pentecost, the Church lives in a period of expectation, awaiting the fulfillment of these promises.The term homoousios (from ὁμός + οὐσία), introduced in theology by the First Ecumenical Council (Nicaea, 325), signifies that the Son shares the same essence, nature, and being as the Father; He is not a created or derived being, but the true God from true God. Arianism, which denied the divinity of the Son and regarded Christ as a created being, undermined the mystery of salvation, since only a God by nature can save humanity. In opposition to this heresy, the Church proclaimed that Christ is homoousios tō Patri, that is, co-eternal, co-creator, and equal to the Father. Simultaneously, the very fact of the Incarnation shows that Christ also became homoousios with humanity — not in His divine nature, but by assuming human nature to heal and deify it. Thus, Christ bridges the gulf between God and man, reconciles the created with the uncreated, and unites divine and human natures in His person without confusion, without change, without division, without separation. This faith is not an abstract metaphysical idea but has soteriological implications: only if Christ is homoousios with God can He deify humanity. Only if He is homoousios with us can He save us from within.

The First Ecumenical Council of Nicaea in 325 A.D. stands as the paramount theological event that rejected Arianism and established the Nicene Creed. After thorough examination of existing local creeds and professions of faith, the Fathers of the Council formulated a universal confession that clarified the divine essence of the Son, explicitly stating that the Son is "of one essence with the Father" (homoousios). The use of this term, meaning "of the same essence," marked a decisive theological and symbolic separation from Arian views, affirming the equal and indivisible nature of the Son with the Father according to the Orthodox tradition. However, although the Nicene Creed was widely adopted, Arian theology remained active for several years, especially in regions of Egypt, Libya, and the West, provoking serious theological disputes and ecclesiastical divisions. Later, during the Protestant Reformation in the 16th century, certain Protestant groups and sects rejected the fundamental Trinitarian dogma as formulated in the Nicene Creed. Groups such as the Socinians and Arminians, while within the broader Protestant spectrum, approached teachings that resembled forms of monotheism or unitarianism, rejecting the Trinitarian ontology and the consubstantiality of the hypostases. These tendencies, though developed in another theological context, clearly carry traditions reminiscent of Arian theology.

Subsequently, religious movements and denominations such as the Mormons (The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints), Jehovah’s Witnesses, and the Church of God have developed teachings that many scholars characterize as neo-Arian, because they reject the consubstantiality and equality of the three Persons of the Holy Trinity, insisting on a hierarchical and subordinate view of the Son and the Holy Spirit relative to the Father.

The Creed of Faith, traditionally recited during Baptism and the Divine Liturgy, corresponds to the final form established by the Second Ecumenical Council of Constantinople (381 A.D.). This version, known as the Niceno-Constantinopolitan Creed, expands the original Nicene Creed by adding explicit formulations about the Holy Spirit, the Church, and the sacraments, thereby completing the Orthodox Trinitarian doctrine. The original Nicene Creed ended with the phrase "and in the Holy Spirit," without the further clarifications introduced by the second council. This development served both theological clarity and ecclesial unity, definitively rejecting Arian and other heretical deviations. The honor given to the Fathers during this period signifies that the Holy Spirit, who would be poured out at Pentecost, does not act outside the Church but within it through its ministers, the holy Fathers. The Fathers of the First Council formulated the doctrine of the Son’s divinity, refuting the heresy of Arius, who claimed that the Son was a created being and not consubstantial with the Father. The Council marked the defining point of the Church’s Christological identity and the doctrinal foundation of Trinitarian theology, establishing the Creed of Faith, which remains the unshakable foundation of Orthodox faith to this day. The transition from Christ’s physical presence to His functional and sacramental presence in the Church is realized through the action of the Holy Spirit. Although historically situated men, the Fathers of the Council of Nicaea bear in the ecclesial consciousness the character of charismatic guidance. As bearers of Truth, they did not act autonomously but in the Holy Spirit, according to the patristic expression: “It seemed good to the Holy Spirit and to us” (Acts 15:28). The veneration of the Fathers after the Ascension reinforces the understanding that Christ, having ascended, does not leave the Church absent but remains “in you and with you” through the Paraclete’s action, who guides the Church “into all truth” (John 16:13).

The Orthodox Church does not consider the past of the Ecumenical Councils as merely an archive of doctrinal rulings but as a living testimony of the Faith. The Fathers are not honored simply for historical reasons but because they constitute living members of the Church’s catholic conscience. Their theological thought and doctrinal precision have not become obsolete; they permeate to this day the theology, worship, and pastoral practice of the Church. The feast of the Fathers renews annually the memory of this living legacy; it calls the Church to deepen the boundaries of faith, to safeguard doctrine from distortions and confusions, and to testify to the world “the great mystery of godliness” (1 Timothy 3:16). The feast of the Holy Fathers of the First Ecumenical Council is not merely a historical remembrance; it is a theological act and an ecclesiological proclamation. Positioned between the Ascension and Pentecost, it signifies the continuity in Christ: from Incarnation and Ascension to the spiritual guidance of the Church.These Fathers, as bearers of grace and orthodox discernment, remain models of faith and lights of truth in the ecclesiastical life of all ages.

Il Valore dell’Eredità dei Padri del Primo Concilio Ecumenico

La festa dei Santi 318 Padri del Primo Concilio Ecumenico, celebrata la domenica dopo l’Ascensione del Signore, occupa un posto speciale nel calendario liturgico della Chiesa ortodossa. La sua collocazione, tra l’Ascensione e la Pentecoste, non è casuale, ma porta con sé un profondo significato teologico ed ecclesiologico. I Padri di questo Concilio, convocato nel 325 d.C. a Nicea di Bitinia, rappresentano il legame tra la presenza terrena di Cristo e la sua presenza attiva nel Corpo della Chiesa attraverso lo Spirito Santo. La collocazione della festa nel periodo del Pentecostario testimonia la dimensione escatologica e pneumatologica dell’evento. Dopo l’Ascensione gloriosa di Cristo, Egli ha promesso l’invio del Paraclito (Giovanni 14,16–17). Tra l’Ascensione e la Pentecoste, la Chiesa vive un tempo di attesa, attendendo il compimento di queste promesse.Il termine homoousios (dal greco ὁμός + οὐσία), introdotto nella teologia dal Primo Concilio Ecumenico (Nicea, 325), indica che il Figlio condivide la stessa essenza, natura ed essere del Padre; non è un essere creato o derivato, ma il vero Dio da vero Dio. L’arianesimo, che negava la divinità del Figlio e considerava Cristo come creatura, annullava il mistero della salvezza, poiché solo un Dio per natura può salvare l’uomo. In opposizione a questa eresia, la Chiesa proclamò che Cristo è homoousios al Padre, cioè coeterno, co-creatore ed eguale al Padre. Al contempo, il fatto stesso dell’Incarnazione mostra che Cristo è anche homoousios con l’uomo — non secondo la sua natura divina, ma assumendo la natura umana per guarirla e divinizzarla. Così, Cristo colma l’abisso tra Dio e l’uomo, riconcilia il creato con l’increato, unisce in sé la natura divina e quella umana senza confusione, senza mutamento, senza divisione, senza separazione. Questa fede non è un’idea metafisica astratta, ma ha conseguenze soteriologiche: solo se Cristo è homoousios con Dio può divinizzare l’uomo. Solo se è homoousios con noi può salvarci dal di dentro.

Il Primo Concilio Ecumenico di Nicea (325 d.C.) rappresenta l’evento teologico per eccellenza che respinse l’arianesimo e stabilì il Simbolo di Fede. Dopo aver esaminato le confessioni di fede locali preesistenti, i Padri del Concilio formularono una confessione universale che chiarì la natura divina del Figlio, affermando esplicitamente che il Figlio è "della stessa sostanza del Padre" (homoousios). L’uso di questo termine, che significa “della stessa essenza”, segnò una netta separazione teologica e simbolica dalle posizioni ariane, confermando la natura uguale e indivisibile del Figlio rispetto al Padre, secondo la tradizione ortodossa. Tuttavia, sebbene il Simbolo niceno fosse adottato su larga scala, la teologia ariana rimase attiva per diversi anni, specialmente in Egitto, Libia e in Occidente, causando gravi dispute teologiche e divisioni ecclesiali. Più tardi, durante la Riforma protestante nel XVI secolo, alcuni gruppi protestanti e sette rifiutarono il dogma trinitario fondamentale così come formulato nel Simbolo niceno. Gruppi come i sociniani e gli arminiani, pur appartenendo al più ampio spettro protestante, svilupparono dottrine che si avvicinavano al monoteismo unitariano, rifiutando l’ontologia trinitaria e la consustanzialità delle ipostasi. Tali tendenze, pur in altro contesto, riecheggiano chiaramente la tradizione ariana. In seguito, movimenti e denominazioni religiose come i Mormoni (La Chiesa di Gesù Cristo dei Santi degli Ultimi Giorni), i Testimoni di Geova e la Chiesa di Dio, svilupparono dottrine che molti studiosi definiscono come neoariane, poiché negano la consustanzialità e l’uguaglianza delle tre Persone della Trinità, sostenendo una visione gerarchica e subordinata del Figlio e dello Spirito Santo rispetto al Padre. Il Simbolo di Fede, recitato tradizionalmente durante il Battesimo e nella Divina Liturgia, corrisponde alla forma finale stabilita dal Secondo Concilio Ecumenico di Costantinopoli (381 d.C.). Questa versione, nota come Simbolo niceno-costantinopolitano, amplia il Simbolo originale aggiungendo formulazioni sullo Spirito Santo, sulla Chiesa e sui sacramenti, completando così la dottrina trinitaria ortodossa. Il Simbolo di Nicea terminava con la frase "e nello Spirito Santo", senza ulteriori chiarimenti. Il completamento servì alla chiarezza teologica e all’unità ecclesiale, respingendo in modo definitivo le deviazioni ariane ed eretiche. L’onore reso ai Padri in questo periodo indica che lo Spirito Santo, che sarà effuso a Pentecoste, non agisce al di fuori della Chiesa, ma dentro di essa, attraverso i suoi ministri, i santi Padri. I Padri del Primo Concilio formularono la dottrina della divinità del Figlio, confutando l’eresia di Ario, secondo cui il Figlio era una creatura e non consustanziale al Padre. Il Concilio segnò il punto definitorio dell’identità cristologica della Chiesa e fondò la dottrina trinitaria, stabilendo il Simbolo di Fede che costituisce ancora oggi la base indiscutibile della fede ortodossa.

Il passaggio dalla presenza fisica di Cristo alla sua presenza sacramentale nella Chiesa si compie attraverso l’azione dello Spirito Santo. Sebbene storicamente situati, i Padri del Concilio di Nicea portano nella coscienza ecclesiale un carattere di guida carismatica. In quanto portatori della Verità, non agirono autonomamente ma nello Spirito Santo, secondo l’espressione patristica: “È parso bene allo Spirito Santo e a noi” (Atti 15,28). L’onore reso ai Padri dopo l’Ascensione rafforza la consapevolezza che Cristo, asceso, non abbandona la Chiesa, ma rimane “in voi e con voi” attraverso l’azione del Paraclito, che guida la Chiesa “a tutta la verità” (Giovanni 16,13). La Chiesa ortodossa non considera il passato dei Concili Ecumenici come un semplice archivio di decreti dogmatici, ma come testimonianza viva della Fede. I Padri non sono onorati solo per motivi storici, ma perché costituiscono membri viventi della coscienza cattolica della Chiesa. Il loro pensiero teologico e la loro precisione dogmatica non sono superati; permeano ancora oggi la teologia, la liturgia e la prassi pastorale della Chiesa. La festa dei Padri rinnova ogni anno la memoria di questa eredità viva; chiama la Chiesa ad approfondire i confini della fede, a salvaguardare la dottrina da distorsioni e confusioni, e a testimoniare al mondo “il grande mistero della pietà” (1 Timoteo 3,16). La festa dei Santi Padri del Primo Concilio Ecumenico non è un semplice ricordo storico; è un atto teologico e una proclamazione ecclesiologica. Collocata tra l’Ascensione e la Pentecoste, indica la continuità in Cristo: dall’Incarnazione e l’Ascensione alla guida spirituale della Chiesa.Questi Padri, come portatori della grazia e del discernimento ortodosso, restano modelli di fede e fari di verità nella vita ecclesiale di ogni tempo.