Νύξεις Εκκλησιαστικής διοικήσεως

  

Του Ιωάννη Λότσιου,

Δημοσιεύτηκε στο Verianet

Το κείμενο αυτό δεν είναι προϊόν θεωρητικής μάθησης αλλά μιας εμπειρίας, έχω κάποια αίσθηση ορισμένων  γεγονότων, τα οποία είναι γνωστά στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ».
Νομίζω ότι κάποτε μια φωνή πρέπει να ακουστεί, για να τεθεί ο προβληματισμός πολλών στο προσκήνιο, με την αφελή ελπίδα να την αφουγκραστεί κάποιος.

Ο κληρικός εκπροσωπεί το λαό στις ακολουθίες και τη Θεία Λειτουργία. Η παρουσία του είναι απαραίτητη λατρεία. Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει μέριμνα για την ουσιαστική κατάρτιση του, αυτή που δεν προσφέρει το σημερινό εκκλησιαστικό-εκπαιδευτικό σύστημα. Η όποια μόρφωση του (γενική ή εξειδικευμένη) βασίζεται κυρίως στις φιλότιμες προσπάθειες του ίδιου. 

Θα αντιτείνει κανείς ότι υπάρχουν σχολές, πολλές από τις οποίες βρίσκονται υπό την αιγίδα της Εκκλησίας ή της Πολιτείας. Αυτές  όμως επιβεβαιώνουν την άποψη μου, αφού είναι προφανώς ανεπαρκείς για την ουσιαστική μόρφωση κοινωνική και κατά Θεόν των φοιτώντων. Δεν ισοπεδώνω τα πάντα, γνωρίζω καλά την μεγάλη προσφορά των παραπάνω. Η αγάπη των διδασκόντων για το αντικείμενο και την Εκκλησία κάνει θαύματα, η χαρά και η εσωτερική ικανοποίηση είναι σχεδόν η μόνη ανταμοιβή τους.

Οι χαρές τους, όπως και των άλλων λειτουργημάτων και επαγγελμάτων, προέρχονται από το Θεό, από τη φύση της δουλειάς, από τους συνεργάτες (επίσκοπο, ιερείς, διευθυντές και συναδέλφους), από τον κόσμο και από τον εαυτό του. Από εκεί πηγάζουν όμως και τα προβλήματα. Η ψυχολογία του ίδιου του κληρικού και η στάση του απέναντι στο λειτούργημά του καθορίζουν πολλές παραμέτρους της συμπεριφοράς του. Άλλοι αισθάνονται ότι τους καλεί ο Θεός να επιτελέσουν μια διακονία και με αυτό το πνεύμα εξυπηρετούν ταπεινά το λειτούργημα που τους δίδεται. Άλλοι βλέπουν μπροστά τους ένα βιοποριστικό επάγγελμα και φέρονται αναλόγως.

 Ως ένα σημείο θα μπορούσε κάποιος να κατανοήσει το γεγονός, αφού ο μισθός είναι πενιχρός. Γι’ αυτό μερικοί καταλήγουν να εποφθαλμιούν καλύτερη θέση εφημερίου σε ενορία που έχει περισσότερα λεφτά και ασφάλεια ξεχνώντας ότι για εκείνη απαιτούνται πρόσθετα προσόντα. Άλλοι πάλι νοιάζονται για την προσωπική προβολή τους, αν μάλιστα κατέχουν κάποιο τάλαντο, τότε φουσκώνουν σαν διάνοι και επιζητούν τους επαίνους και τις κολακείες. Γίνονται ανταγωνιστικοί και εριστικοί. Νομίζουν ότι είναι οι καλύτεροι, αν όχι του κόσμου, τουλάχιστον της περιοχής τους. Θέλουν να τους παραχωρείται η πρώτη θέση παντού και αυτοί να μην την παραχωρούν πουθενά. Παραλείπω τα προβλήματα στις σχέσεις προκατόχων-διαδόχων διότι δεν αφορούν μόνο αυτούς.

Η σπανιότητα των καταλλήλων οδηγεί σε απελπισία τους επισκόπους και ενίοτε υποκύπτουν στην ανάγκη να ανέχονται εντελώς ακατάλληλους ή κακότροπους συνεργάτες. Το μαχαίρι είναι δίκοπο και επιβαρύνεται η πνευματική κατάσταση. Υπάρχουν προϊστάμενοι ναών που δεν φέρονται ως ιερείς, αλλά ούτε ως άνθρωποι… Τα διαπιστώνουμε συχνά να κοσμούν τις σελίδες και ιστοσελίδες και να αφήνουν στίγματα στην τοπική Εκκλησία. Ας τα αφήσουμε καλύτερα, πονούν όλους μας.

Ο ταγμένος φύλακας της παραδόσεως της εκκλησίας είναι ο επίσκοπος. Παραλείπω τα γνωστά και αυτονόητα γύρω από τη θέση που του αποδίδει η θεολογία. Όμως, η συμπεριφορά του μερικές φορές προβληματίζει. Όπως για παράδειγμα όταν ανέχεται παρεκτροπές στο ήθος ή όταν διαπιστώνει ότι ο προεστώς της σύναξης φέρεται ηγεμονικά και αγενώς ή όταν περικόπτει κατά βούληση τροπάρια και ολόκληρες ακολουθίες ενώ ήδη έχει υποδυθεί, γραπτώς και προφορικώς, τον τιμητή και αυστηρό τηρητή της τάξεως,  ασχέτως αν έχει ακριβή γνώση της ή εκφράζει τις προσωπικές του προτιμήσεις. 

Θα αναφερθώ ελάχιστα και στο πλήρωμα της Εκκλησίας. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν το ρόλο τους ως μέλη της Εκκλησίας, αφού δεν φρόντισαν κάποιοι να τους διδάξουν. Δεν έχουν ειδικές γνώσεις θεολογίας, μουσικής και τυπικού και έτσι, δικαίως, θαυμάζουν και αγαπούν ό,τι δεν αξίζει ή απορρίπτουν και κατακρίνουν επιπόλαια. Οι περισσότεροι κληρικοί απολαμβάνουν της τιμής, του σεβασμού και της αγάπης του λαού. Αλλά καμιά φορά η στενοκεφαλιά και η έλλειψη εκκλησιαστικής συνείδησης σπάει κόκκαλα. Άλλων τα ανομήματα και άλλων τα αγνοήματα. Χρέος μας είναι να διευκολύνουμε τον πιστό να συναντήσει το Θεό. Αν δεν το μπορούμε, τουλάχιστον ας μην το εμποδίζουμε.