Πέμπτη 2 Απριλίου 2015

INTERVIEW OF THE ECUMENICAL PATRIARCH BARTHOLOMEW I La Civiltà Cattolica 2015 II 3-16 | 3955 (April 4, 2015) Antonio Spadaro S.I.





2015 II 3-16  |  3955 (April 4, 2015)
Antonio Spadaro S.I.


To climb the narrow staircase, in their understated elegance, which connect the floors of the Building of the Ecumenical Patriarch of Constantinople, gives rhythm to the clear perception that this place, in itself small, is the spiritual heart of millions of Orthodox Christians worldwide.

For 1,700 years, it has transcended a tumultuous history, yet remained constant in its mission of service. Its truly global role unfolds from a historic district of Istanbul where the Phanar, as it is pronounced in Greek, is found. Directly overlooking the Golden Horn, the estuary encroached on by the sea is located in the part of Turkey which is geographically Europe, and which divides the city of Istanbul in two: the ancient Byzantium-Constantinople to the South and the Genoese colony of Pera-Galata in the North.

The name Phanar dates back to the Byzantine era and is derived from the Greek word «lantern» as used to assist navigation. After the fall of Constantinople (1453), the district’s neighborhood became home to many of the Greeks who returned to live in the city and also to the Ecumenical Patriarch of Constantinople.

The church of St. George, formerly part of a monastery, was elevated to a Cathedral church by the Patriarch of Constantinople, Matthew II, in 1600; here he moved the seat of the Patriarchate, the sacred place «where the Chair of the bishops of this historical martyr Church is, guided by Divine Providence of the ministry of high responsibility to be the First Throne of the Most Holy Local Orthodox Churches», as it was defined by the Ecumenical Patriarch Bartholomew I[1].



The Patriarch and the Pope

In late November 2014, Pope Francis traveled to Turkey and was welcomed «with love and great honor, but also with profound gratitude»[2] from the City of Constantine’s Church and by Patriarch Bartholomew’s embrace. After a day spent in Ankara, in fact, he moved onto the city located on the Bosphorus, entering the Phanar twice: the first occasion, on Saturday 29 for an ecumenical prayer in the Patriarchal Church of St. George and then for a private meeting in the Patriarchal Palace; and once again on Sunday 30 for the Divine Liturgy in the Church itself and then for the ecumenical Blessing and the signing of a joint declaration.

The schism between Rome and Constantinople occurred in 1054, and was sanctioned in 1204 because of the Fourth Crusade with what St. John Paul II defined the «disastrous sack of the imperial city of Constantinople» by those who «who had set out to secure free access for Christians to the Holy Land, turned against their own brothers in the faith»[3]. But it was, in actual fact, the churches of Rome and Constantinople who resumed dialogue of charity with Paul VI and Athenagoras’ historic embrace in 1964, and whom, in addition, revoked mutual excommunications of the two Churches. That gesture was confirmed and extended further in with Pope Francis and Patriarch Bartholomew’s encounters, first in the Holy Land, then in the Vatican[4] and in November at the Phanar.

These encounters were experienced as a prophetic sign of a long-awaited and desired unity which is today revealing its beauty in a sincere friendship. This is why the Patriarch has expressed his «ineffable joy» caused by «the appropriate honor of the presence of the person of Your Holiness»[5].

Bartholomew greeted the Pope by giving a reading of the months of his pontificate: «Your still short path as the guide of your Church has consecrated you into the consciousness of our contemporaries, herald of love, peace and reconciliation. You teach with your speeches, but mostly and mainly with the simplicity, humility and love for all, in the name of those you exercise your high office. You inspire confidence in the incrediulous, hope to the hopeless, expectation for those who expect a loving Church toward all.»[6]

Many people were moved, in particular, by the Pope and the Patriarch’s embrace, and by Francis’s bowing before Bartholomew with a request to be blessed and to pray for the Church of Rome.[7] The Patriarch kissed him gently on his white zucchetto[8].

These gestures, along with the sentiments of faith and communion which provoked them, have founded a profound desire for dialogue with the Ecumenical Patriarch Bartholomew I.

«I am grateful to the Jesuits, he tells me: I was a student of yours at the Pontifical Oriental Institute.» In fact, of the Ecumenical Patriarch Bartholomew I’s long and extensive theological training, the five years in which he studied Eastern Canon Law in this institute receiving his doctorate in 1968 should be considered central. His words remind me of the fact that the Pontifical Oriental Institute is just a short walk away from the Basilica of Santa Maria Maggiore, where the former student Dimitrios Archondonis - this is the the Patriarch’s civil name - went to pray, just as Francis does today before and after his apostolic journeys.



Your Holiness, our world is changing rapidly. We live in a difficult time in some ways, but the believer knows that the Lord is present and active in the world. What is today the biggest challenge for the life of faith and the proclamation of the Gospel?

A mere glance at global news and social media reveals the unprecedented rapid changes that are taking place all around us. We are, therefore, becoming increasingly faithful and hopeful in God, who alone can stabilize our hearts and all humanity. He is the Alpha and the Omega, who is and who was, the same yesterday, today and forevermore.

At the same time, however, there has never been a time in history when people can exercise more influence on their surroundings. Our age is unrivalled in terms of our awareness of the connections between our convictions and our conduct, between what we believe and what we practice, between our spirituality and our lifestyle. Never before have human beings been in a position to decide and determine the future of our community and planet. We can literally choose and change the way we live in order to inform and influence the challenges that we face – especially human displacement and climate change, as well as economic inequality and social injustice.



And what is, in your view, the most important task that we have before us? What is the biggest challenge at the moment?

Still, the greatest task — and, indeed, the greatest test! — before us is the willingness and readiness to make these connections. The unfortunate reality is that we are reluctant and even resist the call to recognize our own responsibility for the difficulties and divisions that plague our world. And here, we believe, lies the heart of the problem: How will we acknowledge the direct relationship between ourselves and our world? How will we discern that what we do and what we have are immediately related to the way the rest of the world lives and lacks? Ultimately, how can we live in such a way that promotes harmony and not division, gratitude and not greed in the world?



Faith can not be extraneous to this immense task...

Of course. In light of this dilemma, the world of faith can prove a powerful ally in the effort to address issues of social justice. It can provide a unique perspective – beyond the merely social, political, or economic – on the need to eradicate poverty, to provide a balance in a world of globalization, to combat fundamentalism and racism, as well as to develop religious tolerance in a world of conflict. It is precisely the role of religion to respond to the needs of the world’s poor as well as to vulnerable and marginalized people. As such, religion is arguably the most pervasive and powerful force on earth. For, not only does faith play a pivotal role in people’s personal lives, but it also plays a critical role as a force of social and institutional mobilization.



Is there something in Orthodox spirituality that helps you in a special way to live this broad vision and to understand this social power of faith?

From the perspective of Orthodox Christian spirituality, the light and power of Christ’s Resurrection provides a source of optimism and realism, particularly when everything around us appears to contradict the hope that lies within us. Orthodox Christians glimpse this hope each year on the eve of Easter Sunday, when the bishop or priest exits the altar, which symbolizes the tomb of Christ, and triumphantly chants: «Come, receive the light!» With these words, the light from a single candle lights up the entire church, previously waiting in darkness. It is the conviction that the light of God is brighter than any darkness in our hearts and in the hearts of all those in church, indeed brighter than any darkness in the world.



On May 25, during the prayer in front of the Holy Sepulchre, you said that fifty years ago, Pope Paul VI and Ecumenical Patriarch Athenagoras, had shed the fear that, for a thousand years, had kept apart the West and the East Churches and sometimes even saw them opposed. I remember your homily in the Patriarchal Church of St. George at the Divine Liturgy for the Feast of Saint Andrew the Apostle. Before Pope Francis you said that in that meeting fifty years ago, «the course of history changed direction» and that «the cooled love had been rekindled and had refreshed our willingness to do all that we can so that our communion could emerge in the same faith and in the common chalice.» Today, how do you see the way forward for the two sister Churches?

There is no doubt that the historic meeting of our venerable predecessors, Ecumenical Patriarch Athenagoras and Pope Paul VI, who was recently beatified in the Roman Catholic Church, marked a new beginning for relations between Roman Catholicism and Orthodoxy. We cannot ignore that this event occurred after an entire millennium of mutual mistrust and theological estrangement between our two great traditions. During that painful period of separation, despite our common history of Scripture and Tradition, our two «sister churches» ran the risk of damage through isolation and self-sufficiency, having followed separate ways since the eleventh century. The meeting between Patriarch Athenagoras and Pope Paul in Jerusalem on January 6, 1964, was an extraordinary starting-point for a long journey of reconciliation and dialogue, which the succeeding generations were called to continue and build upon. Looking back at the last fifty years, we can be grateful to God for what has been achieved both through the «dialogue of love» and, subsequently, through the «dialogue of truth.»



A path maybe long and sometimes arduous, but with no return...

Thankfully, today, the spirit of fraternal love and mutual respect has replaced the old polemic and suspicion. Since 1964, we may not have achieved full communion, which must always be the ultimate goal of Christ’s faithful disciples. Nevertheless, we have learned to forgive one another for the mistakes and mistrust of the past; and we have taken significant steps toward rapprochement and reconciliation.



Were these steps also significant from a theological point of view?

At the theological level, of course, the Joint International Commission of the Theological Dialogue of our Churches has produced several important common documents. However, we recognize that there is still a great deal to be done both between our two Churches as well as within our own Churches. There is no doubt that the path will be long and difficult. But as disciples of our Lord, who prayed to His Father and urged His disciples «that they may be one», we have no other alternative but to pursue this path of reconciliation and unity. Any other way would be a dishonorable betrayal of the Lord’s will and an unacceptable return to our estranged and regrettable past.



In your homily for Saint Andrew’s feast you told the Pope that «our duty does not end in the past, but principally stretches, above all to our days, to the future.» I seem to perceive in this historic moment an emergency, a positive tension, even greater than in the past. What are your thoughts on this?

We would dare to say that, today, perhaps even more so than fifty years ago, there is a greater and more urgent need for reconciliation. This is why our meetings with our dear brother Pope Francis in Rome, Jerusalem and Istanbul were events of great significance and consequence. They are, as we must humbly realize and realistically confess, only a first step of reaching out toward the world, a modest affirmation of our desire to increase our efforts toward Christian and peaceful reconciliation on a global level. Nonetheless, they clearly demonstrate our shared willingness and common responsibility to advance along the path paved by our predecessors and mandated by our Lord Jesus Christ, «the founder and perfecter of our faith.»



During the interview I conducted with Pope Francis, in August, 2013, he told me that now it is the right time to change the methodology of the Synod, because the current one seems static. This, he continued, «will also be of ecumenical value, particularly with our Orthodox brethren. From them we can learn more about the way of episcopal collegiality and tradition of collegiality.» The Synod process in the Catholic Church was opened and is still in progress. On the other hand in Amman, last September, there was a meeting of the Mixed Commission created to address the theological obstacles to full communion between the Catholic and Orthodox Churches. The theme was the relationship between Primacy and Synodality. The dialogue on this point has not made significant progress. 

What is your wish for our Churches? How would you consider the Pope’s words? What is the most important value of collegiality? What should be the relationship between Primacy, Synodality and Collegiality? 

In the same interview, Pope Francis said, «In ecumenical relations it is important not only to know each other better, but also to recognize what the Spirit has sown in the other as a gift for us too. I want to continue the discussion which commenced in 2007 between the joint Catholic-Orthodox commission on how to exercise the Petrine primacy, which led to the signing of the Ravenna Document. We must continue along this path. We must walk united with our differences: there is no other way to become one. This is the way of Jesus.»

From an Orthodox perspective how do you read these words? What is the way of Jesus? At the Holy Sepulcher we saw you and the Holy Father holding hands, walking up and down the steps. An image with a very strong and deep symbolic value. How do you perceive the figure of Francis? Can you tell me something about him and your relationship with him? 

The theological issues of primacy and collegiality in the Church are of course very central and at the same time critical for relations between our two «sister churches.» This has been a thorny debate throughout the centuries; and it is currently on the table for conversations in our official theological dialogue. It is not an easy question to «unpack» and «unravel» precisely because it is connected with so much prejudice and polemic on both sides. Whenever primacy is discussed among the Orthodox, people immediately think of papal authority, especially in light of abuses in medieval times; and whenever collegiality is discussed among Roman Catholics, people immediately fear that the authority of the pope is in question or even overlooked.

So it will take some time to discern people’s true concerns and intentions. Nevertheless, meanwhile, the way church leaders conduct themselves will have a significant impact on how authority is perceived in the Church. For example, the way that Orthodox leadership is indeed a genuine model for collegiality – instead of an opportunity or excuse for national or institutional competition – will inevitably determine the veritable and credible nature of our criticism of the Petrine ministry. At the same time, the way that the papal ministry is exercised in humility and compassion – instead of as an imposition over the rest of the episcopal college – will invariably define the manner in which it is a truthful reflection of our Lord’s crucified love, rather than in terms of worldly power.

Synodality needs a «first», the Protos: it is not possible to understand Synodality without the Protos. It is he who is the one who has the charisma of diakonia at the service of unity. The Protos is the one who seeks for the consensus of everyone. And here is where we truly sense that our brother Francis has revealed extraordinary leadership. From the very outset of the election of Pope Francis, we felt that there was something special about him: his integrity, his spontaneity, his warmth. This is why we decided to attend his installation – or inaugural Mass – in March of 2013; this was the first time ever that an Archbishop of Constantinople had been present at such an occasion at the Church of Rome, or indeed vice versa. We have already mentioned our commitment to theological and sacramental unity with the Roman Catholic Church. This will inevitably take much time and intense work. However, there is much that we can nonetheless do together with Pope Francis in order to respond to the vital needs of our world: to the suffering and hunger that increasingly plague our world, to the unjustifiable and sinful gap that is growing between rich and poor, as well as to the urgent crisis presented by climate change, which challenges the fundamental attitudes that we have toward the natural resources of our planet.

The suffering of people in every corner of our planet today; the abuse of religion for political and other secular purposes; the difficulties facing Christians all over the world, and particularly in the areas where the Christian Church was born and grew up, regardless of confessional identities; the injustices inflicted on the weak members of contemporary societies; and the alarming ecological crisis which threatens the integrity and the very survival of God’s creation – all these call for common action and the solution of the problems still dividing us. This is precisely why today, even more than fifty years ago, there is an urgent need for reconciliation, which rendered our meetings with our brother Pope Francis in Jerusalem and Rome as events of great significance and wider impact.



What contribution can the Orthodox Church give to the world today?

There is a great deal that the Orthodox Church can provide as testimony to the modern world. Of course, so many issues are intertwined – socially, economically, and ideologically. The Orthodox Church has to offer the force of the original faith as it existed during the first ten centuries of our common historical journey with the West. Therefore, what the Church is called to offer is the simplicity and authenticity of the Christian faith. We teach authentic spirituality and ascetic morality. The West was cut off from these values, and this is precisely what justifies the nostalgia that is manifested today. Ultimately, it is essential to change the present mindset and abandon a lifestyle of over-consumption and unrestrained greed that inevitably lead to social injustice and inequality. The Apostle Paul teaches that greed leads us to the worship of material goods, which is idolatry, the greatest sin. The Church teaches not greed but frugality – namely, leading simpler lives. This is the essential message of the Orthodox Church to the contemporary world.



In 2016 there will be a «Great and Holy Synod» of Orthodoxy. What are your deepest desires for that meeting?  Will it address the question of ecumenism? 

At our most recent Assembly (Synaxis) of the Heads of the Autocephalous Orthodox Churches throughout the world, which was held at our invitation in Istanbul from March 6-9, 2014, the Primates of the Orthodox Churches deliberated on the matter of the Holy and Great Synod of the Orthodox Church and unanimously decided that, upon expediting the process of preparation, this Synod will be convened in Istanbul in 2016. This Synod will, as you rightly observe, be a vital sign of unity among our Orthodox Churches at a time when our world demands a unified response to its critical challenges.

At this assembly, we informed our Brother Primates of our meeting with Pope Francis in Jerusalem. In this way, they declared their support of the event and affirmed their commitment to theological dialogue with the Roman Catholic Church. This is important because our meeting in Jerusalem was much more than a strong symbolical confirmation of our willingness to continue the path of love inaugurated fifty years ago by our predecessors in the spirit of faithfulness to the truth of the Gospel. It was also an important opportunity for the world to see a united approach – beyond confessional identities and differences – to the suffering of Christians in so many places, and especially in the areas where Christianity first appeared and developed. Moreover, it provided occasion to address the injustices inflicted on the vulnerable members of contemporary societies as well as the alarming consequences of the ecological crisis.

However, the Holy and Great Council of 2016, will be a vital element in the development and presence of the Orthodox Church throughout the contemporary world. In some ways, the two major issues that will both determine its convocation, while at the same time define its deliberations, are: first, relations between the Orthodox Churches with other Christian confessions and other religions; and then relations among the Orthodox Churches themselves.



What is the climate of the confrontation? Do you sense that there are tensions or obstacles to overcome?

Regrettably, there is a growing conservative element in many Orthodox churches and circles, which react to the contemporary challenges of our age by enclosing themselves in a stifling and exclusive existence. Of course, this has never been the practice and promise of the Christian Church, which «has always been prepared to give an answer to everyone who calls on us to give an account of the hope that lies within us» (1 Peter 3.15). Moreover, with regard to fraternal and collegial relations among the Orthodox Churches themselves, there has been an escalating nationalistic and triumphalistic reduction of the Eucharistic and ecumenical nature of the Church, which has always condemned «phyletism» as a dangerous heresy, particularly at the Council of Constantinople in 1872. Nonetheless, «ethnophyletism» appears to be a perpetual temptation of many of our more recent churches.



What is your desired outcome for this dialogue?

Our sincere hope and prayer is that the autocephalous Orthodox Churches will be able to convene and discuss freely, in a spirit of honesty and openness, the issues that truly matter to the Church and the world, rather than becoming fixed on self-seeking and self-serving interests of power and privilege. Otherwise, it would be a lost opportunity to address the problems that really matter to the world and plague God’s people and God’s creation.



We Christians have confidence in the work of the Holy Spirit in favor of our efforts to live the Gospel and to achieve the unity of the Church. Pope Francis in his homily at the Catholic Cathedral of the Holy Spirit in Istanbul said that «He realizes everything» and that «when we pray, it is because the Holy Spirit inspires the prayer of the heart.» Prayer is essential and the Spirit «unsettles», «moves», «makes us walk», the Pope said on that occasion. For you, according to your life experience, what does it mean to «pray»?

There is a saying among the early desert fathers about Abba Joseph: «Abba Lot went to see Abba Joseph and said to him, ‘Father, as much as I can, I follow my rule of prayer, I fast a little, I pray and meditate, I live in peace and I purify my thoughts. What else can I do?’ Abba Joseph stood up and stretched his hands towards heaven. His fingers became like ten lamps of fire and he said, ‘If you want, you can become all flame.’»

In the Orthodox tradition, prayer is not just a stage in the spiritual life; it is a pervasive activity that permeates all aspects and all details of our life. For example, each day here at the Ecumenical Patriarchate, we personally attend morning (matins) and evening (vespers) services, closing each day (with compline) in the small patriarchal chapel. However, our aim is to advance from the stage of saying prayers to the point of becoming prayer, like Abba Arsenios in the fourth-century desert of Egypt. In the words of another early theologian, Origen of Alexandria: «Our entire life should be one extended, unbroken prayer.» This is precisely the purpose and meaning of the traditional practice of the Jesus Prayer.

Prayer is the mirror of our inner life. It is what ultimately reveals who we are in relation to God and to the rest of the world. Through silence and prayer, we no longer ignore what is going on around us; and we are no longer stuck in what only matters to us. Then, we begin to recognize how we are all intimately interconnected and mutually interdependent. And we develop a greater sense of awareness and attentiveness to the world inside us and around us.



Prayer, therefore, is not a private act...

How unfortunate it is that we have reduced prayer to a private act, an occasion for selfish complaining to God. In prayer, our concerns should always be the concerns of others, of the world, and especially of the most vulnerable that are unable to protect themselves. Otherwise, prayer becomes exclusive and divisive (which is the literal meaning of the word «diabolical»). Authentic prayer is not the comfortable feeling of self-complacency but rather the experience of reconciliation with all humanity and all of God’s creation. In the Homilies of St. Makarios, a fourth-century spiritual classic, we read: «Those who pray truly and in silence, edify everybody everywhere.» So, as a universal force, prayer has a cosmic significance. For, we can never include some people in our prayer, while omitting others. Or, to put it more simply: When we say that we love God but do not love our neighbor, we are liars.

***

At the end of the interview with Patriarch Bartholomew I, what emerges and imposes itself on our words is the desire for a reciprocal common prayer and for the entire world; a desire which poses challenges to us and urges us.

Returning to Istanbul in February to conclude this interview[9], I discovered the city unusually snow clad. Crossing the wide area of Topkapi, the Sultan’s Palace that has been incorporated into the site of the ancient Byzantine Imperial Palace, there one finds the Church of St. Irene, the oldest Christian worship place in the city, which is today a concert hall.

It is in this church that the pan-Orthodox Synod in 2016 is expected to take place. Pausing there and pondering the Patriarch’s words, what came to my mind was what Pope Francis had said in his address in the Patriarchal Church on November 30: «To meet, to come face to face, to exchange an embrace of peace, to pray for one another are essential dimensions of the way towards the restoration of full communion to which we tend»[10].



[1] In his short allocution to Pope Francis during the doxology in the Patriarchal Church on the occasion of his official visit to the Ecumenical Patriarchate (29 November 2014).
[2] Homily of Patriarch Bartholomew during the Divine Liturgy for the Feast of Saint Andrew the Apostle in the Patriarchal Church of St. George, November 30th 2014.
[3] Sermon of St. John Paul II to His Beatitude Christodoulos, Archbishop of Athens and All Greece, May 4, 2001.
[4] G. Salvini, «Papa Francesco in Terra Santa. L’invocazione per la pace in Vaticano», in La Civiltà Cattolica II 575-584.
[5] Ibidem.
[6] Patriarch Bartholomew’s homily during the Divine Liturgy for the Feast of Saint Andrew the Apostle, cit.
[7] See Pani G., «“Per giungere alla piena unità”. Dal Concilio di Firenze all’abbraccio di Istanbul», in La Civiltà Cattolica 2015 209-217.
[8] The episode is the symbol of the end of any judicial pretense of Peter’s primacy and also of the sincere willingness, based on the Gospel, for a future reconciliation. The gesture recalled the one made in 1975 by Paul VI celebrating Mass in the Sistine Chapel in the presence of Metropolitan Meliton of Chalcedon, sent by the Ecumenical Patriarch Dimitrios I. At the end of the liturgy, the Pope came to the Metropolitan, knelt before him — which at that time represented the Orthodox Church — and kissed his feet.
[9] We would like to express our gratitude to Rev. Dr. John Chryssavgis, Archdeacon of the Ecumenical Patriarchate, Nikos Tzoitis, official of the Ecumenical Patriarchate, and Theo Nicolakis, Chief Information Officer of the Greek Orthodox Archdiocese of America, who contributed to the realization of this interview.
[10] Pope Francis’ words to Patriarch Bartholomew during the Divine Liturgy for the Feast of Saint Andrew the Apostle in the Patriarchal Church, November 30, 2014.

Source:  Ecumenical Patriarchate

Παρασκευή 27 Μαρτίου 2015

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.
Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

 Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς, λαβὼν ἐν γνώσει, ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ Ἰωσήφ, σπουδῇ ἐπέστη, ὁ Ἀσώματος, λέγων τῇ Ἀπειρογάμῳ· Ὁ κλίνας τῇ καταβάσει τοὺς οὐρανούς, χωρεῖται ἀναλλοιώτως ὅλος ἐν σοί. Ὃν καὶ βλέπων ἐν μήτρᾳ σου, λαβόντα δούλου μορφήν, ἐξίσταμαι κραυγάζειν σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε!
γγελος πρωτοστάτης, οὐρανόθεν ἐπέμφθη, εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τό, Χαῖρε (ἐκ γ´)· καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ, σωματούμενόν σε θεωρῶν Κύριε, ἐξίστατο, καὶ ἵστατο κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα·
Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει· χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει.
Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις· χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις.
Χαῖρε, ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς· χαῖρε, βάθος δυσθεώρητον, καὶ Ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις Βασιλέως καθέδρα· χαῖρε, ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα.
Χαῖρε, ἀστήρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον· χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς νεουργεῖται ἡ κτίσις· χαῖρε, δι᾿ ἧς βρεφουργεῖται ὁ Κτίστης.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Βλέπουσα ἡ Ἁγία, ἑαυτὴν ἐν ἁγνείᾳ, φησὶ τῷ Γαβριὴλ θαρσαλέως· Τὸ παράδοξόν σου τῆς φωνῆς, δυσπαράδεκτόν μου τῇ ψυχῇ φαίνεται· ἀσπόρου γὰρ συλλήψεως τὴν κύησιν πῶς λέγεις; κράζων· Ἀλληλούϊα.
Γνῶσιν ἄγνωστον γνῶναι, ἡ Παρθένος ζητοῦσα, ἐβόησε πρὸς τὸν λειτουργοῦντα· Ἐκ λαγόνων ἁγνῶν Υἱόν, πῶς ἐστι τεχθῆναι δυνατόν; λέξον μοι. Πρὸς ἣν ἐκεῖνος ἔφησεν ἐν φόβῳ, πλὴν κραυγάζων οὕτω·
Χαῖρε, βουλῆς ἀποῤῥήτου μύστις· χαῖρε, σιγῆς δεομένων πίστις.
Χαῖρε, τῶν θαυμάτων Χριστοῦ τὸ προοίμιον· χαῖρε, τῶν δογμάτων αὐτοῦ τὸ κεφάλαιον.
Χαῖρε, κλῖμαξ ἐπουράνιε, δι᾿ ἧς κατέβη ὁ Θεός· χαῖρε, γέφυρα μετάγουσα τοὺς ἐκ γῆς πρὸς Οὐρανόν.
Χαῖρε, τὸ τῶν Ἀγγέλων πολυθρύλητον θαῦμα· χαῖρε, τὸ τῶν δαιμόνων πολυθρήνητον τραῦμα.
Χαῖρε, τὸ Φῶς ἀῤῥήτως γεννήσασα· χαῖρε, τὸ πῶς, μηδένα διδάξασα.
Χαῖρε, σοφῶν ὑπερβαίνουσα γνῶσιν· χαῖρε, πιστῶν καταυγάζουσα φρένας.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, ἐπεσκίασε τότε, πρὸς σύλληψιν τῇ Ἀπειρογάμῳ· καὶ τὴν εὔκαρπον ταύτης νηδύν, ὡς ἀγρὸν ὑπέδειξεν ἡδὺν ἅπασι, τοῖς θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, ἐν τῷ ψάλλειν οὕτως· Ἀλληλούϊα.
χουσα θεοδόχον, ἡ Παρθένος τὴν μήτραν, ἀνέδραμε πρὸς τὴν Ἐλισάβετ· τὸ δὲ βρέφος ἐκείνης εὐθύς, ἐπιγνὸν τὸν ταύτης ἀσπασμόν, ἔχαιρε! καὶ ἅλμασιν ὡς ᾄσμασιν, ἐβόα πρὸς τὴν Θεοτόκον·
Χαῖρε, βλαστοῦ ἀμαράντου κλῆμα· χαῖρε, καρποῦ ἀκηράτου κτῆμα.
Χαῖρε, γεωργὸν γεωργοῦσα φιλάνθρωπον· χαῖρε, φυτουργὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν φύουσα.
Χαῖρε, ἄρουρα βλαστάνουσα εὐφορίαν οἰκτιρμῶν· χαῖρε, τράπεζα βαστάζουσα εὐθηνίαν ἱλασμῶν.
Χαῖρε, ὅτι λειμῶνα τῆς τρυφῆς ἀναθάλλεις· χαῖρε, ὅτι λιμένα τῶν ψυχῶν ἑτοιμάζεις.
Χαῖρε, δεκτόν πρεσβείας θυμίαμα· χαῖρε, παντὸς τοῦ κόσμου ἐξίλασμα.
Χαῖρε, Θεοῦ πρὸς θνητοὺς εὐδοκία· χαῖρε, θνητῶν πρὸς Θεὸν παῤῥησία.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Ζάλην ἔνδοθεν ἔχων, λογισμῶν ἀμφιβόλων, ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐταράχθη, πρὸς τὴν ἄγαμόν σε θεωρῶν, καὶ κλεψίγαμον ὑπονοῶν Ἄμεμπτε· μαθὼν δέ σου τὴν σύλληψιν ἐκ Πνεύματος ἁγίου, ἔφη· Ἀλληλούϊα.


κουσαν οἱ Ποιμένες, τῶν Ἀγγέλων ὑμνούντων, τὴν ἔνσαρκον Χριστοῦ παρουσίαν· καὶ δραμόντες ὡς πρὸς ποιμένα, θεωροῦσι τοῦτον ὡς ἀμνὸν ἄμωμον, ἐν τῇ γαστρὶ Μαρίας βοσκηθέντα, ἣν ὑμνοῦντες, εἶπον·
Χαῖρε, ἀμνοῦ καὶ ποιμένος Μήτηρ· χαῖρε, αὐλὴ λογικῶν προβάτων.
Χαῖρε, ἀοράτων ἐχθρῶν ἀμυντήριον· χαῖρε, Παραδείσου θυρῶν ἀνοικτήριον.
Χαῖρε, ὅτι τὰ οὐράνια συναγάλλεται τῇ γῇ· χαῖρε, ὅτι τὰ ἐπίγεια συγχορεύει οὐρανοῖς.
Χαῖρε, τῶν Ἀποστόλων τὸ ἀσίγητον στόμα· χαῖρε, τῶν Ἀθλοφόρων τὸ ἀνίκητον θάρσος.
Χαῖρε, στεῤῥὸν τῆς Πίστεως ἔρεισμα· χαῖρε, λαμπρὸν τῆς χάριτος γνώρισμα.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐγυμνώθη ὁ ᾍδης· χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐνεδύθημεν δόξαν.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Θεοδρόμον Ἀστέρα, θεωρήσαντες Μάγοι, τῇ τούτου ἠκολούθησαν αἴγλῃ· καὶ ὡς λύχνον κρατοῦντες αὐτόν, δι᾿ αὐτοῦ ἠρεύνων κραταιὸν Ἄνακτα· καὶ φθάσαντες τὸν ἄφθαστον, ἐχάρησαν, αὐτῷ βοῶντες· Ἀλληλούϊα.
δον παῖδες Χαλδαίων, ἐν χερσὶ τῆς Παρθένου, τὸν πλάσαντα χειρὶ τοὺς ἀνθρώπους· καὶ Δεσπότην νοοῦντες αὐτόν, εἰ καὶ δούλου ἔλαβε μορφήν, ἔσπευσαν τοῖς δώροις θεραπεῦσαι, καὶ βοῆσαι τῇ Εὐλογημένῃ·
Χαῖρε, ἀστέρος ἀδύτου Μήτηρ· χαῖρε, αὐγὴ μυστικῆς ἡμέρας.
Χαῖρε, τῆς ἀπάτης τὴν κάμινον σβέσασα· χαῖρε, τῆς Τριάδος τοὺς μύστας φωτίζουσα.
Χαῖρε, τύραννον ἀπάνθρωπον ἐκβαλοῦσα τῆς ἀρχῆς· χαῖρε, Κύριον φιλάνθρωπον ἐπιδείξασα Χριστόν.
Χαῖρε, ἡ τῆς βαρβάρου λυτρουμένη θρησκείας· χαῖρε, ἡ τοῦ βορβόρου ῥυομένη τῶν ἔργων.
Χαῖρε, πυρὸς προσκύνησιν παύσασα· χαῖρε, φλογὸς παθῶν ἀπαλλάττουσα.
Χαῖρε, πιστῶν ὁδηγὲ σωφροσύνης· χαῖρε, πασῶν γενεῶν εὐφροσύνη.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Κήρυκες θεοφόροι, γεγονότες οἱ Μάγοι, ὑπέστρεψαν εἰς τὴν Βαβυλῶνα· ἐκτελέσαντές σου τὸν χρησμόν, καὶ κηρύξαντές σε τὸν Χριστὸν ἅπασιν, ἀφέντες τὸν Ἡρώδην ὡς ληρώδη, μὴ εἰδότα ψάλλειν· Ἀλληλούϊα.
Λάμψας ἐν τῇ Αἰγύπτῳ, φωτισμὸν ἀληθείας, ἐδίωξας τοῦ ψεύδους τὸ σκότος· τὰ γὰρ εἴδωλα ταύτης Σωτήρ, μὴ ἐνέγκαντά σου τὴν ἰσχύν, πέπτωκεν· οἱ τούτων δὲ ῥυσθέντες, ἐβόων πρὸς τὴν Θεοτόκον·
Χαῖρε, ἀνόρθωσις τῶν ἀνθρώπων· χαῖρε, κατάπτωσις τῶν δαιμόνων.
Χαῖρε, τῆς ἀπάτης τὴν πλάνην πατήσασα· χαῖρε, τῶν εἰδώλων τὸν δόλον ἐλέγξασα.
Χαῖρε, θάλασσα ποντίσασα Φαραὼ τὸν νοητόν· χαῖρε, πέτρα ἡ ποτίσασα τοὺς διψῶντας τὴν ζωήν.
Χαῖρε, πύρινε στῦλε, ὁδηγῶν τοὺς ἐν σκότει· χαῖρε, σκέπη τοῦ κόσμου, πλατυτέρα νεφέλης.
Χαῖρε, τροφὴ τοῦ μάννα διάδοχε· χαῖρε, τρυφῆς ἁγίας διάκονε.
Χαῖρε, ἡ γῆ τῆς ἐπαγγελίας· χαῖρε, ἐξ ἧς ῥέει μέλι καὶ γάλα.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Μέλλοντος Συμεῶνος, τοῦ παρόντος αἰῶνος, μεθίστασθαι τοῦ ἀπατεῶνος, ἐπεδόθης ὡς βρέφος αὐτῷ, ἀλλ᾿ ἐγνώσθης τούτῳ καὶ Θεὸς τέλειος· διό περ ἐξεπλάγη, σοῦ τὴν ἄῤῥητον σοφίαν, κράζων· Ἀλληλούϊα.


Νέαν ἔδειξε κτίσιν, ἐμφανίσας ὁ Κτίστης, ἡμῖν τοῖς ὑπ᾿ αὐτοῦ γενομένοις· ἐξ ἀσπόρου βλαστήσας γαστρός, καὶ φυλάξας ταύτην, ὥσπερ ἦν, ἄφθορον· ἵνα τὸ θαῦμα βλέποντες, ὑμνήσωμεν αὐτήν, βοῶντες·
Χαῖρε, τὸ ἄνθος τῆς ἀφθαρσίας· χαῖρε, τὸ στέφος τῆς ἐγκρατείας.
Χαῖρε, ἀναστάσεως τύπον ἐκλάμπουσα· χαῖρε, τῶν Ἀγγέλων τὸν βίον ἐμφαίνουσα.
Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί· χαῖρε, ξύλον εὐσκιόφυλλον, ὑφ᾿ οὗ σκέπονται πολλοί.
Χαῖρε, κυοφοροῦσα ὁδηγὸν πλανωμένοις· χαῖρε, ἀπογεννῶσα λυτρωτὴν αἰχμαλώτοις.
Χαῖρε, Κριτοῦ δικαίου δυσώπησις· χαῖρε, πολλῶν πταιόντων συγχώρησις.
Χαῖρε, στολὴ τῶν γυμνῶν παῤῥησίας· χαῖρε, στοργὴ πάντα πόθον νικῶσα.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Ξένον τόκον ἰδόντες, ξενωθῶμεν τοῦ κόσμου, τὸν νοῦν εἰς οὐρανὸν μεταθέντες· διὰ τοῦτο γὰρ ὁ ὑψηλὸς Θεός, ἐπὶ γῆς ἐφάνη ταπεινὸς ἄνθρωπος, βουλόμενος ἑλκύσαι πρὸς τὸ ὕψος, τοὺς αὐτῷ βοῶντας· Ἀλληλούϊα.
λος ἦν ἐν τοῖς κάτω, καὶ τῶν ἄνω οὐδόλως ἀπῆν, ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος· συγκατάβασις γὰρ θεϊκή, οὐ μετάβασις δὲ τοπικὴ γέγονε· καὶ τόκος ἐκ Παρθένου θεολήπτου, ἀκουούσης ταῦτα·
Χαῖρε, Θεοῦ ἀχωρήτου χώρα· χαῖρε, σεπτοῦ μυστηρίου θύρα.
Χαῖρε, τῶν ἀπίστων ἀμφίβολον ἄκουσμα· χαῖρε, τῶν πιστῶν ἀναμφίβολον καύχημα.
Χαῖρε, ὄχημα πανάγιον τοῦ ἐπὶ τῶν Χερουβείμ· χαῖρε, οἴκημα πανάριστον τοῦ ἐπὶ τῶν Σεραφείμ.
Χαῖρε, ἡ τἀναντία εἰς ταὐτὸ ἀγαγοῦσα· χαῖρε, ἡ παρθενίαν καὶ λοχείαν ζευγνῦσα.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐλύθη παράβασις! χαῖρε δι᾿ ἧς ἠνοίχθη Παράδεισος.
Χαῖρε, ἡ κλεὶς τῆς Χριστοῦ Βασιλείας· χαῖρε, ἐλπὶς ἀγαθῶν αἰωνίων.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Πᾶσα φύσις Ἀγγέλων, κατεπλάγη τὸ μέγα, τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως ἔργον· τὸν ἀπρόσιτον γὰρ ὡς Θεόν, ἐθεώρει πᾶσι προσιτὸν ἄνθρωπον· ἡμῖν μὲν συνδιάγοντα, ἀκούοντα δὲ παρὰ πάντων οὕτως· Ἀλληλούϊα.
ήτορας πολυφθόγγους, ὡς ἰχθύας ἀφώνους, ὁρῶμεν ἐπὶ σοὶ Θεοτόκε· ἀποροῦσι γὰρ λέγειν τό, πῶς καὶ Παρθένος μένεις, καὶ τεκεῖν ἴσχυσας· ἡμεῖς δὲ τὸ μυστήριον θαυμάζοντες, πιστῶς βοῶμεν·
Χαῖρε, σοφίας Θεοῦ δοχεῖον· χαῖρε, προνοίας αὐτοῦ ταμεῖον.
Χαῖρε, φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα· χαῖρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουσα.
Χαῖρε, ὅτι ἐμωράνθησαν οἱ δεινοὶ συζητηταί· χαῖρε, ὅτι ἐμαράνθησαν οἱ τῶν μύθων ποιηταί.
Χαῖρε, τῶν Ἀθηναίων τὰς πλοκὰς διασπῶσα· χαῖρε, τῶν ἁλιέων τὰς σαγήνας πληροῦσα.
Χαῖρε, βυθοῦ ἀγνοίας ἐξέλκουσα· χαῖρε, πολλοὺς ἐν γνώσει φωτίζουσα.
Χαῖρε, ὁλκὰς τῶν θελόντων σωθῆναι· χαῖρε, λιμὴν τῶν τοῦ βίου πλωτήρων.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Σῶσαι θέλων τὸν κόσμον, ὁ τῶν ὅλων Κοσμήτωρ, πρὸς τοῦτον αὐτεπάγγελτος ἦλθε· καὶ ποιμὴν ὑπάρχων ὡς Θεός, δι᾿ ἡμᾶς ἐφάνη καθ᾿ ἡμᾶς ἄνθρωπος· ὁμοίῳ γὰρ τὸ ὅμοιον καλέσας, ὡς Θεὸς ἀκούει· Ἀλληλούϊα.

Τεῖχος εἶ τῶν παρθένων, Θεοτόκε Παρθένε, καὶ πάντων τῶν εἰς σὲ προστρεχόντων· ὁ γὰρ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, κατεσκεύασέ σε Ποιητὴς Ἄχραντε, οἰκήσας ἐν τῇ μήτρᾳ σου, καὶ πάντας σοι προσφωνεῖν διδάξας·
Χαῖρε, ἡ στήλη τῆς παρθενίας· χαῖρε, ἡ πύλη τῆς σωτηρίας.
Χαῖρε, ἀρχηγὲ νοητῆς ἀναπλάσεως· χαῖρε, χορηγὲ θεϊκῆς ἀγαθότητος.
Χαῖρε, σὺ γὰρ ἀνεγέννησας τοὺς συλληφθέντας αἰσχρῶς· χαῖρε, σὺ γὰρ ἐνουθέτησας τοὺς συληθέντας τὸν νοῦν.
Χαῖρε, ἡ τὸν φθορέα τῶν φρενῶν καταργοῦσα· χαῖρε, ἡ τὸν σπορέα τῆς ἁγνείας τεκοῦσα.
Χαῖρε, παστὰς ἀσπόρου νυμφεύσεως· χαῖρε, πιστοὺς Κυρίῳ ἁρμόζουσα.
Χαῖρε, καλὴ κουροτρόφε παρθένων· χαῖρε, ψυχῶν νυμφοστόλε Ἁγίων.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
μνος ἅπας ἡττᾶται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων, τῷ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν σου· ἰσαρίθμους γὰρ τῇ ψάμμῳ ᾠδάς, ἂν προσφέρωμέν σοι, Βασιλεῦ ἅγιε, οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον, ὧν δέδωκας ἡμῖν, τοῖς σοὶ βοῶσιν· Ἀλληλούϊα.
Φωτοδόχον λαμπάδα, τοῖς ἐν σκότει φανεῖσαν, ὁρῶμεν τὴν ἁγίαν Παρθένον· τὸ γὰρ ἄϋλον ἅπτουσα φῶς, ὁδηγεῖ πρὸς γνῶσιν θεϊκὴν ἅπαντας, αὐγῇ τὸν νοῦν φωτίζουσα, κραυγῇ δὲ τιμωμένη ταῦτα·
Χαῖρε, ἀκτὶς νοητοῦ Ἡλίου· χαῖρε, βολὶς τοῦ ἀδύτου φέγγους.
Χαῖρε, ἀστραπὴ τὰς ψυχὰς καταλάμπουσα· χαῖρε, ὡς βροντὴ τοὺς ἐχθροὺς καταπλήττουσα.
Χαῖρε, ὅτι τὸν πολύφωτον ἀνατέλλεις φωτισμόν· χαῖρε, ὅτι τὸν πολύῤῥητον ἀναβλύζεις ποταμόν.
Χαῖρε, τῆς κολυμβήθρας ζωγραφοῦσα τὸν τύπον· χαῖρε, τῆς ἁμαρτίας ἀναιροῦσα τὸν ῥύπον.
Χαῖρε, λουτὴρ ἐκπλύνων συνείδησιν· χαῖρε, κρατὴρ κιρνῶν ἀγαλλίασιν.
Χαῖρε, ὀσμὴ τῆς Χριστοῦ εὐωδίας· χαῖρε, ζωὴ μυστικῆς εὐωχίας.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
Χάριν δοῦναι θελήσας, ὀφλημάτων ἀρχαίων, ὁ πάντων χρεωλύτης ἀνθρώπων, ἐπεδήμησε δι᾿ ἑαυτοῦ, πρὸς τοὺς ἀποδήμους τῆς αὐτοῦ χάριτος· καὶ σχίσας τὸ χειρόγραφον, ἀκούει παρὰ πάντων οὕτως· Ἀλληλούϊα.
Ψάλλοντές σου τὸν τόκον, ἀνυμνοῦμέν σε πάντες, ὡς ἔμψυχον ναὸν Θεοτόκε· ἐν τῇ σῇ γὰρ οἰκήσας γαστρί, ὁ συνέχων πάντα τῇ χειρὶ Κύριος, ἡγίασεν, ἐδόξασεν, ἐδίδαξε βοᾶν σοι πάντας·
Χαῖρε, σκηνὴ τοῦ Θεοῦ καὶ Λόγου· χαῖρε, Ἁγία Ἁγίων μείζων.
Χαῖρε, Κιβωτὲ χρυσωθεῖσα τῷ Πνεύματι· χαῖρε, θησαυρὲ τῆς ζωῆς ἀδαπάνητε.
Χαῖρε, τίμιον διάδημα βασιλέων εὐσεβῶν· χαῖρε, καύχημα σεβάσμιον ἱερέων εὐλαβῶν.
Χαῖρε, τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἀσάλευτος πύργος· χαῖρε, τῆς βασιλείας τὸ ἀπόρθητον τεῖχος.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐγείρονται τρόπαια· χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐχθροὶ καταπίπτουσι.
Χαῖρε, χρωτὸς τοῦ ἐμοῦ θεραπεία· χαῖρε, ψυχῆς τῆς ἐμῆς σωτηρία.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.
πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων Ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον (ἐκ γ´)· δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ῥῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας· καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως, τοὺς σοὶ βοῶντας· Ἀλληλούϊα.


Πέμπτη 26 Μαρτίου 2015

ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ (CONSENSUS) ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

Του Παναγιώτη  Ανδριόπουλου
Δημοσιεύτηκε στο Φως Φαναρίου 

Δημοσιεύτηκε από τις εκδόσεις CEMES του Κέντρου Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητρ. Παντελεήμων Παπαγεωργίου», και κυκλοφορεί ηλεκτρονικά, η διατριβή για την απόκτηση Μάστερ της κ. Αναστασίας Π. Βασιλειάδου, με τίτλο H ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΣΤΟ ΠΣΕ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ Η ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΣΤΟ ΠΣΕ. Η εργασία αυτή, η οποία όπως δηλώνεται «αφιερώνεται οφειλετικώς στην Α. Θ. Παναγιότητα τον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως-Νέας Ρώμης και Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο», παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού μεγάλο μέρος της καλύπτει την έννοια και τον μηχανισμό της λειτουργίας της μεθόδου λήψης αποφάσεων με συναίνεση (consensus), με την οποία ως γνωστό θα διεξαγάγει τις εργασίες της και η Πανορθόδοξος Αγία και Μεγάλη Σύνοδος το 2016. 
Ο πρόλογος της συγγραφέως αρχίζει με μια σπάνια αναφορά του π. Γεωργίου Φλορόφσκυ: «Θα πρέπει να επιδιώκουμε την ενότητα, ή την επανένωση (των χριστιανών ή των Εκκλησιών), όχι γιατί κάτι τέτοιο θα μας έκανε αποτελεσματικότερους, ή θα μας έδινε καλύτερα εφόδια, στο έργο της ιεραποστολής, αλλά γιατί η ενότητα αποτελεί θεϊκή επιταγή, τον θεϊκό σκοπό και το σχέδιο της Θείας Οικονομίας, γιατί η ενότητα ανήκει στην ίδια την ουσία του χριστιανισμού». 
Ολόκληρος ο πρόλογος των εκδόσεων CEMES έχει ως εξής: «Η εργασία αυτή υποβλήθηκε και υποστηρίχτηκε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ και δημοσιεύτηκε σε πρώτη φωτοτυπική έκδοση πριν από 10 χρόνια. Το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου» έκρινε αναγκαία την επανέκδοσή της από τις εκδόσεις CEMES, από τη στιγμή που η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος πήρε την πρωτοβουλία να εισηγηθεί πέρσι τον Μάρτιο (2014) κατά την Σύνοδο των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών (η οποία και συναίνεσε ομόφωνα) την σύγκλιση Πανορθοδόξου Συνόδου τον Μάιο του 2016. 
Η Σύνοδος αυτή των Προκαθημένων αποφάσισε την υιοθέτηση της μεθόδου λήψεως αποφάσεων, τόσο κατά το προκαταρκτικό όσο και κατά το τελικό στάδιο, με «συναίνεση» (consensus), την οποία πραγματεύεται διεξοδικά η διατριβή της κ. Αναστασίας Βασιλειάδου. Είναι η μέθοδος την οποία ουσιαστικά οι Ορθόδοξοι είχαν απαιτήσει, και ουσιαστικά επέβαλαν στους πολυμερείς διαλόγους, πρωτοστατούσης μάλιστα της Ρωσικής αντιπροσωπείας. 
Στην πρώτη φωτοτυπική έκδοση της παρούσης εργασίας η συγγραφέας υποστήριζε, ότι «οι προτάσεις της Ειδικής Επιτροπής ανοίγουν...νέους ορίζοντες τόσο για την κοινή πορεία των χριστιανών προς την ορατή ενότητα, όσο κυρίως για την απρόσκοπτη και αποτελεσματική μαρτυρία των Ορθοδόξων στην Οικουμενική Κίνηση, στην παγκόσμια ιεραποστολή, και κυρίως στον διεξαγόμενο στα πλαίσια του ΠΣΕ πολυμερή οικουμενικό διάλογο» (από τον Πρόλογο). 
Σήμερα αποδεικνύεται ότι το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την «ενότητα» της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και την «αποτελεσματική μαρτυρία» της στο σύγχρονο κόσμο. Κι αυτό, γιατί παρατηρείται κάποια παρερμηνεία του όρου «συναίνεση» (consensus) και της λειτουργίας της ως αποκλειστικής μεθόδους λήψεως αποφάσεων, άλλοτε γιατί εκλαμβάνεται ως ισοδύναμη με την «ομοφωνία», όπως τεχνηέντως παρουσιάζεται στις περισσότερες μεταφράσεις στα ελληνικά των διαφόρων πληροφοριακών δελτίων, και άλλοτε γιατί ταυτίζεται με την «αρνησικυρία» (veto), κάτι που βρίσκεται σε αναντιστοιχία με την μακραίωνη παράδοση της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας, ιδιαίτερα κατά τις αποφάσεις οικουμενικών συνόδων. 
Τυχόν παρερμηνεία της – δευτερεύουσας αυτής διαδικαστικής, πλην όμως ουσιαστικής – λεπτομέρειας κατά την λήψη αποφάσεων στην πολλά υποσχόμενη Αγία και Μεγάλη Πανορθόδοξη Σύνοδο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και τον προφητικό χαρακτήρα της Ορθόδοξης χριστιανικής μαρτυρίας. Αυτός, άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίον θεωρήθηκε χρήσιμη και αναγκαία η διακίνηση μέσω των εκδόσεων CEMES των αποφάσεων της Ειδικής Επιτροπής (Special Commission), τις οποίες άλλωστε οι ίδιες οι αντιπροσωπείες των Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών διατύπωσαν πριν από 15 περίπου χρόνια. 

Τρίτη 24 Μαρτίου 2015

Μουσουλμάνες γυναίκες και η θρησκευτική ισότητα: ορισμένες σκέψεις


 Δρ. Ιωάννας Σαχινίδου,
Δεν έχω μελετήσει τη μουσουλμανική θρησκεία, δεν έχω διαβάσει το κοράνι, ούτε την ιστορική πορεία της ανάπτυξης του  μουσουλμανισμού και έτσι τα σχόλιά μου είναι προσωπικές εντυπώσεις και σημειώσεις.

Contexts

Tο context μας, διαμορφώνεται στον τόπο όπου ζούμε, από επιρροές που δεχόμαστε, από το κλίμα, το παρελθόν, τα γονίδιά και τα χαρακτηριστικά μας. Όλα συντελούν στη διαμόρφωση του ποιοι είμαστε σήμερα. Α:υτά με τη σειρά τους επηρεάζουν το πώς σκεφτόμαστε, τι αποφάσεις παίρνουμε, πώς ενεργούμε. Δεν είναι απλό και μπορεί να είναι καταστροφικό να σχολιάσω εγώ τη θρησκεία ενός άλλου λαού, με άλλο παρόν και άλλο παρελθόν ενώ ζω και υπάρχω στο δικό μου context. Ήμουν στην Αυστρία στο Καθολικό Πανεπιστήμιο σε πρόγραμμα στο οποίο είχαμε να δυνατότητα να ακούσουμε τις παρουσιάσεις διατριβών θεολογικών, να σχολιάσουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις και ιδέες. Όταν ολοκλήρωση τη δική μου παρουσίαση, κανείς δε μίλησε. Είμαι έτοιμη να ακούσω ότι σχόλιο ή παρατήρηση έρχεται στο νου σας, πρότεινα. Ένα νέο παλικάρι από την Αφρική είπε: «Εγώ δεν ξέρω τους πατέρες, δεν ξέρω φιλοσοφία, δεν ξέρω οικολογία, δεν κατάλαβα τίποτα!

Γυναίκες Μουσουλμάνες

Μια εικόνα για το πώς ζουν σε μουσουλμανική χώρα απόκτησα όταν διάβασα αυτοβιογραφία που βραβεύτηκε.[1] Το 1984, ο σύζυγός της Αμερικανίδας Μπέτι Μαχμουντί πήρε τη γυναίκα και την κόρη του για να συναντήσει την οικογένειά του στο Ιράν, υποσχόμενος πως η επίσκεψη θα κρατούσε δύο εβδομάδες. Ορκίστηκε στο ιερό Κοράνι ότι θα είναι ασφαλείς και δεν θα την ανάγκαζε να μείνει στο Ιράν χωρίς τη θέληση της. Όταν φτάνουν στην Τεχεράνη η Μπέτι αντιλαμβάνεται ότι η οικογένεια του άντρα της αρνείται να τη δεχτεί λόγω της εθνικότητας και της θρησκείας της. Πιστεύει ότι ο άντρας της θα κρατήσει την υπόσχεση του και δεν θα παράμεναν στο Ιράν πάνω από δυο εβδομάδες,

Ο Μουντί όμως ανακοινώνει στη σύζυγό του ότι επιθυμεί να μείνουν στο Ιράν για πάντα. Εξαπατήθηκε από τον σύζυγό της. Η Μπέτι καταφεύγει στην Ελβετική Πρεσβεία, διεκδικώντας το δικαίωμα να επιστρέψει αυτή και η κόρη της στην Αμερική με ασφάλεια. Ανακαλύπτει ότι τα πάντα άνηκαν στο σύζυγο στη γυναίκα τίποτα και η ακίνητη περιουσία του άντρα περιλάμβανε και τα παιδιά. Ο τρυφερός, στοργικός άντρας που είχε γνωρίσει η Μπέτι μεταμορφώθηκε σε βίαιο Ιρανό που τις κρατούσε ομήρους στο Ιράν. Κανόνες δεν έθετε μόνο ο Μουντί και η οικογένεια του. Ισχυρότερους επέβαλε η Ισλαμική κοινωνία. Οι γυναίκες έπρεπε να φοράνε τσαντόρ. Αστυνομική δύναμη ελέγχει την ενδυμασία τους.Η Μπέτι έρχεται σε επαφή με παράνομο λαθρέμπορα που οργανώνει την απόδραση αυτής και της κόρης της μέσω Τουρκίας. Σε επώδυνες, κακές συνθήκες, μετά από κακουχίες περνά στην Τουρκία αφήνοντας πίσω το Ιράν για πάντα. Με πλαστά έγγραφα ταυτότητας φτάνουν στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα. Έφτασαν στο Μίσιγκαν το 1986.

Σχόλια

Η ιστορία του ζευγαριού ξεκινά στην Αμερική. Η γυναίκα είναι στον τόπο της και ο σύζυγος φαίνεται ότι απολαμβάνει ότι του προσφέρει ο νέος κόσμος.  Στο Ιράν ο σύζυγος βρίσκει τον λανθάνοντα εαυτό του, ενώ η σύζυγος που έζησε σε τόπο όπου άνδρες και γυναίκες βιώνουν ισότητα και ελευθερία, ασφυκτιά. Ίσως οι γυναίκες που την περιβάλλουν δεν την καταλαβαίνουν αφού έτσι ζούσαν από τότε που γεννήθηκαν. Η Αμερικάνα βρίσκει δύναμη για να μπει στην παρανομία, να δραπετεύσει. Ιρανή που έμαθε να ανέχεται τη βία και αν δυστυχούσε δε θα τολμούσε. Στην ιστορία εμπλέκομαι και εγώ ως αναγνώστρια.  Δεν είμαι Ιρανή, δεν έζησα σε ασφυκτικό κλοιό, δεν είμαι αμερικανίδα, δεν έζησα σε ανεξαρτησία,  υπερπροστατευτικά ώστε να μη μου συμβεί κακό αλλά να προβλεφθεί. Θα ασφυκτιούσα στο Ιράν, ή θα ζούσα εκεί και θα υπέφερα ή θα πέθαινα στο δρόμο, άβγαλτη στο να αντιμετωπίζω κακουχίες. Τα σχόλιά μου θέλω να δείξουν ότι το context όπου ζούμε παίζει μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της οντότητάς μας. Θεωρούμε σήμερα ότι text και context είναι σε διάλογο. Τα ιερά κείμενά εφαρμόζονται σε συγκεκριμένο context και ανταποκρίνονται σ’ αυτό.  

 Οι Μουσουλμάνες κερδίζουν τη Θρησκεία τους για τον Εαυτό τους

 Στις περισσότερες μουσουλμανικές χώρες θεωρείται ότι  οι άνδρες έχουν δοσμένη από το Θεό εξουσία πάνω στις γυναίκες. Οι Μουσουλμάνες αγωνίζονται. Οι γυναίκες στο Cambridge, στο Κάιρο, μελετούν ξανά τα κλασσικά ισλαμικά κείμενα και αμφισβητούν τον τρόπο με τον οποίο οι άνδρες για δεκαετίες τα διάβαζαν. Αυτό το χειμώνα λειτούργησε τζαμί μόνο για γυναίκες στο Los Angeles. Οι προσπάθειες αυτές είναι τοπικές και διαφορετικές. Όλες είναι μέρος της πολύπλευρης προσπάθειας του σημερινού Ισλαμικού κόσμου που παλεύει ανάμεσα στην αυστηρή ακαμψία και στην πλουραλιστική, περιεκτική πίστη.  Εκπροσωπούν την ελπίδα για το μέλλον και για το τι σημαίνει να είσαι μουσουλμάνος σήμερα. Θέλουμε να επιλέξουμε το ISIS ή την ισότητα, ρωτούν; Το 4ο κεφ, 34ο Εδάφιο του Κορανίου λέει ότι οι άνδρες κηδεμονεύουν τις γυναίκες επειδή ο Αλλάχ έπλασε τον ένα να υπερέχει από τον άλλο και επειδή οι άνδρες διαθέτουν την περιουσία τους για να στηρίξουν τις γυναίκες. Επί δεκαετίες οι δικαστές αναφέρουν αυτό το εδάφιο για να στηρίξουν τους άνδρες στον έλεγχο των γυναικών. Η ανδρική κυριαρχία θεωρεί ότι το Κοράνι έχει σαφώς θεσπίσει την απόλυτη κυριαρχία του συζύγου πάνω στη γυναίκα του και για μερικούς των ανδρών πάνω σε  όλες τις γυναίκες. Παρόλο που το γενικό μήνυμα του Κορανίου δεν αλλάζει,  οι  Μουσουλμάνοι αναμορφωτές λέτε ότι οι νέες  γενεές πρέπει να προχωρήσουν σε  νέες αναγνώσεις των ιερών κειμένων. Σε όσους θεωρούν ότι οι αναμορφωτές παρεκκλίνουν από το Ισλάμ, οι Μουσουλμάνες φεμινίστριες απαντούν ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ Μουσουλμανικής νομολογίας- ανδρικής νομοθεσίας που διαμορφώθηκε τον μεσαίωνα και θείου νόμου που είναι αιώνιος, αναλλοίωτος και καλεί σε δικαιοσύνη. Δεν αμφισβητούν το Κοράνι αλλά το πώς ορισμένες ερμηνείες του θεωρήθηκαν ως η αλήθεια.  Το πρόβλημα δεν ήταν το κείμενο αλλά τα κοινωνικά δεδομένα. “The problem has never been with the text, but with the context.”

Ενώ το εδάφιο 4.34 προβάλλει σεξιστικές αξιώσεις υπάρχουν πάρα πολλές περικοπές που καλούν σε δικαιοσύνη.  Έγκυρη παράδοση του Κορανίου αναφέρει ότι όλοι άνθρωποι είναι ίσοι ως δημιουργήματα του Θεού. Και η επακόλουθη ερώτηση είναι: «εάν είμαστε ίσοι μπροστά στα μάτια του Θεού, γιατί δεν είμαστε ίσοι μπροστά στα μάτια των ανδρών;»

Επίλογος

Μετά από μακριά εισαγωγή θέλω να υπογραμμίσω ορισμένες αλήθειες[2]. Οι Μουσουλμάνες ξαναδιαβάζουν τα ιερά κείμενα

·        Μορφώνονται, ταξιδεύουν, ξαναδιαβάζουν τα ιερά κείμενα, ιδίως όσα θεωρήθηκαν ως οδηγία για την υποτίμηση των γυναικών

·        Ξεχωρίζουν το text –τις αιώνιες αλήθειες- από το context- από το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εφαρμόστηκαν

·        Ξεχωρίζουν τις αιώνιες αλήθειες από τις ερμηνείες τους.

Χωρίς ουδεμία πρόθεση συγκρητισμού από μέρους μου, ξέρουμε ότι περικοπές της Βίβλου ερμηνευμένες μονόπλευρα  από άνδρες έγιναν οδηγός για την υποτίμηση των γυναικών στην κοινωνία και στην εκκλησία. Όταν οι γυναίκες μορφώθηκαν στη Δύση και αργότερα στην καθ’ ημάς Ανατολή, ξαναμελέτησαν τα κείμενα και τη Βίβλο έκαναν δικές τους διακρίσεις όσον αφορά το θέλημα του Θεού και τις ερμηνείες του, όσον αφορά το κείμενο και τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες εφαρμόστηκε, έβαλαν σε διάλογο text και context.   




[1] Ποτέ χωρίς την κόρη μου, Mahmoody, Betty, Hoffer, William.
[2] Το παρόν άρθρο βασίστηκε στις αναφορές του άρθρου της Carla Power, ''Muslim Women Are Fighting To Redefine Islam as a Religion of Equality''.