Χαίροις Μάρτυς Χριστοῦ Δημήτριε

Του Ιωάννου Λότσιου,

Η εορτή του Αγίου Δημητρίου του Μεγαλομάρτυρος, του μυροβλύτη είναι σημείο φανερώσεως της θείας παρουσίας, ως ο υμνογράφος πολλή ωραία και παραστατικά μας αναφέρει:
«Ἱερουργήσας τὸ αἷμά σου Δημήτριε, σπείσας πανάριστε, τῷ Βασιλεῖ τοῦ παντός, πλευρὰν δὲ λελόγχευσαι, τοῦτον μιμούμενος· ὅθεν δίδωσι, τὴν ἀμοιβὴν κατάλληλον, μύρον ἄλλοις δεδειχὼς σε», του θαυματουργού και τον πολιούχο της πόλεως της Θεσσαλονίκης.

 Την πόλη που έζησε και μαρτύρησε, μας καλεί η Εκκλησία να τιμήσουμε με ωδές πνευματικές τον «ὡς ὄντως στρατιώτην, καὶ ἐχθρῶν καθαιρέτην». Είναι ένας Άγιος οικουμενικός, όπως αναφέρεται και στο Απολυτίκιο «σε υπέρμαχω τη οικουμένη», σε Ανατολή και Δύση. Γεννήθηκε από επιφανείς γονείς και ανατράφηκε με αρετές και τάλαντα που του έδωσαν την αναγνώριση στην κοινωνία. Περισσότερο όμως αυτό που είχε ως κορωνίδα των χαρακτηριστικών του γνωρισμάτων ήταν η πίστη του στο Χριστό, που την είχε ως στέμμα και κορώνα.

Ο Άγιος Δημήτριος ήταν στρατιωτικός Άγιος, ήταν ο πρώτος διοικητής που υπό την ευθύνη του έλεγχε το στράτευμα, κατόπιν τοποθετήσεως του από τον Αυτοκράτορα. Υπάρχουν πολλές εικόνες που τον εικονίζουν ως στρατιωτικό Άγιο, όπως επίσης υπάρχουν όμως και αρχαίες εικόνες που εικονίζουν τον Άγιο ως Κατηχητή, στην κρύπτη που είχε δημιουργήσει και δίδασκε την πίστη στους νέους. Παράξενο ίσως να ακούγεται, το πως ένας στρατιωτικός δημιούργησε μια κρύπτη για να διδάξει τον χριστιανισμό στην ίδια του την πόλη.

Ως στρατιωτικός άγιος κράτησε την ομολογία και την πίστη του στο Χριστό, αλώβητη, ώστε να προεξέχει και να διακρίνεται από όλους τους στρατιωτικούς αξιωματούχους. Ένα από την ενδυμασία των στρατιωτικών αποτελεί η πανοπλία. Η πίστη του Αγίου Δημητρίου αποτέλεσε πανοπλία, έναντι των πειρασμών, έναντι της ειδωλολατρίας, έναντι της αγωνιώδους προσπάθειας αποκτήσεων πλούτου και κοινωνικών αξιωμάτων. Διεφύλαξε την ζωή του αγνή και καθαρή ως νέος που ήταν. Ο Αυτοκράτορας Μαξιμιανός τοποθετώντας τον Άγιο Δημήτριο ως στρατιωτικό ηγέτη της Θεσσαλονίκης και όλης της Θεσσαλίας, έμελε αυτή η πανοπλία να φανερωθεί, ομολογώντας Χριστό. Όταν ο Μαξιμιανός επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη από μια μάχη, απαίτησε από όλους τους στρατιωτικούς αξιωματούχους να προσφέρουν θυσία στα είδωλα.

Εκεί ο Άγιος Δημήτριος με παρρησία ομόλογη ότι είναι χριστιανός, με αποτέλεσμα να κλειστεί στη φυλακή και να υποστεί κάποιες ταλαιπωρίες. Ήταν αίτιο για τον Αυτοκράτορα να πιστέψει ότι ο καλύτερος και πρώτος στρατιωτικός δεν θυσιάζει στα είδωλά. Νόμιζε ότι με την φυλάκιση θα τον έκανε να αλλάξει γνώμη. Κατά ην περίοδο της φυλακής ο λαός της Θεσσαλονίκης έτρεχε στον Άγιο Δημήτριο, όπως και ο Άγιος Μάρτυς Νέστωρ, μικρός στην ηλικία. Ο Άγιος Νέστωρ κατηχούμενος υπό του Αγίου Δημητρίου έμελε να δώσει μια νίκη έναντι των ειδωλολατρών, με την βοήθεια του Άγιου. Κατά τις ημέρες εκείνες γινόταν αγώνες μεταξύ  των στρατιωτικών. Ένα ειδωλολάτρης με το όνομα Λυαίος, με έπαρση και υπερηφάνεια προσκαλούσε οποιοδήποτε χριστιανό να τα βάλει μαζί του.

Οι αγώνες δεν ήταν απλές στρατιωτικές ασκήσεις και φανέρωσης της σωματικής δύναμης. Οι αγώνες ήταν μέχρι θανάτου. Προκαλώντας ο Λυαίος και με ισχυρής παρρησίας καυχιόταν ότι είχε την δύναμη του θεού Άρη, τον ειδωλολατρικό θεό του πολέμου και κανείς δεν θα μπορούσε να τα βάλει μαζί του. Ο άγιος Νέστωρ, ως νεαρός με ένθερμο ζήλο θέλησε να παλέψει με τον Λυαίο, θέλησε να κάνει την προσπάθεια με όσες δυνάμεις είχε. Μικρός βέβαια με πολλοί λίγες σωματικές δυνάμεις, πήγε στη φυλακή και βρήκε τον Άγιο Δημήτριο. Εκεί όταν παρακάλεσε να τον βοηθήσει και να προσευχηθεί. Ο Άγιος Δημήτριος σταύρωσε τον Άγιο Νέστωρα και προσευχήθηκε και του είπε «και λυαίο νικήσεις και υπέρ Χριστού μαρτυρήσεις». Εξήλθε ο Νέστωρ με τις προσευχές του Αγίου και καταντρόπιασε τον Λυαίο με μια απλή κίνηση ο ίδιος έπεσε νεκρός στο χώμα. Ο Μαξιμιανός εξοργίστηκε σφόδρα για αυτήν την ντροπή, έναντι της ειδωλολατρικής θρησκείας και αποστέλλει τους στρατιώτες να θανατώσουν με τις λόγχες τον Άγιο Δημήτριο στη φυλακή. Όταν είδε ο Άγιος τους στρατιώτες τις λόγχες, τις μεγάλες λόγχες, σήκωσε το χέρι του και έδειξε την πλευρά του και εφονέυθη από τους στρατιώτες. Πάθος Αγίου ως Πάθος Χριστού: «Δημήτριον νύττουσι λόγχαι, Xριστέ μου, Ζηλούντα πλευράς λογχονύκτου σης πάθος», λέγει η υμνολογία της Εκκλησίας.

Αυτή η πανοπλία, η πίστη που πρέπει να φυλάτουμε όλοι μας, όχι μόνο για να μας διαφυλάξει από του πειρασμούς, αλλά και να μας κάνει ικανούς να ομολογούμε την πίστη μας, μας παραδίδει ο Άγιος Δημήτριος, που ως στρατιωτικός παρεδόθη ως πρόβατο για την πίστη του Χριστού. Η πανοπλία, που αποτελεί μια ηρωική προστασία και αγωνιστικότητα, έχει σχέση και με τα πνευματικά πράγματα. Την πανοπλία, την πίστη να μην την έχουμε μόνο προστασία από τους πειρασμούς για τον εαυτό μας. Ας αποτελέσει πανοπλία και για άλλους ανθρώπους. Όπως ακριβώς και εμείς αιτούμεθα να μας δώσει και να μας χαριτώσει με αυτήν την πανοπλία  από τον Άγιο Δημήτριο σήμερα, να είναι για όλους μας :

‘’Δεῦρο Μάρτυς Χριστοῦ πρὸς ἡμᾶς, σοῦ δεομένους, συμπαθοῦς ἐπισκέψεως ῥῦσαι, τυραννικαῖς ἀπειλαῖς καὶ δὸς ἡμῖν ἄνεσιν παῦσον τὴν ζάλην καὶ σβέσον, τὴν καθ' ἡμῶν ἀγανάκτησιν’’.