ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

Ιωάννης Λότσιος

Η καθιέρωση της 22ης Απριλίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γης στοχεύει να αναθερμάνει τους ανθρώπους στα οικολογικά ενδιαφέροντα και συνάμα να ασκήσει πίεση στις Κυβερνήσεις των Κρατών για την λήψη μέτρων για την προστασίας του Περιβάλλοντος. Αυτή την χρονιά η Ημέρα της Γης είναι αφιερωμένη στην αντιμετώπιση του θερμοκηπίου.

Αλλά πρέπει να δούμε όμως ότι η καθιέρωση αυτών των Ημερών, ξεκομμένων από την Εκκλησία, αφ’ ενός και αφ’ ετέρου το γεγονός ότι προέρχεται μέσα από μια θεολογική και φιλοσοφική αντίληψη της Δύσεως.

Ο πρωταρχικός στόχος των περισσότερων αντιλήψεων της δυτικής θεολογίας και πνευματικότητας όμως στην σχέση Δημιουργού και κτίσεως αναφέρεται στο θέμα της προσωπικής σωτηρίας. Ιστορικά αυτή η αντίληψη έχει οδηγήσει σε μια έμφαση σε θέματα όπως, η δικαιοσύνη, ο αγιασμός, η πίστη τα έργα, τα μυστήρια κ.τ.λ..

Το εάν η σωτηριολογική εστίαση στην προσωπική σωτηρία ή την κοινωνία, είναι το στοιχείο που καθορίζει την σχέση του ανθρώπου με την κτίση, εξ απόψεως ορθοδόξου αυτό προέρχεται από μια δυαδική σκέψη. Ο χωρισμός της σωτηρίας από την κτίση έχει απρόσληπτες συνέπειες στην συμπεριφορά του ανθρώπου απέναντι της κτίσεως.

Μια βασική συνέπεια είναι ο διαχωρισμός της θεολογίας από την επιστήμη, ως αποτέλεσμα του κατακερματισμού της γνώσης και της έρευνας, μεταξύ δηλαδή των φυσικών επιστημών και των ανθρωπιστικών. Βέβαια κάθε επιστήμη αναδεικνύει την δική της μεθοδολογία. αλλά εντούτοις δεν μπορεί να εξαρτάται η μια από την άλλη ή να συμβάλλει στην επίτευξη ενός στόχου? Λέγει ο 20ος Ψαλμός: «Του Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, ἡ οἰκουμένη καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ…».

Η αναφορά στην ‘’γνώση’’ στην Ορθόδοξη Πατερική Παράδοση ερμηνεύεται ως σχέση και είναι απαραίτητος όρος και δεδομένο. Το ’’έγνων’’ της Γένεσης μας δείχνει ότι δεν χρειαζόμαστε μια Διεθνής η μέρα για την υπενθύμιση απλώς και μόνον του σεβασμού και της διάσωσης της κτίσεως και του περιβάλλοντος. Βέβαια η καθιέρωση της 1Ης Σεπτεμβρίου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει αναφορά στην αναγωγή σε προσευχή και αίτημα της Εκκλησίας προς τον Θεό. Γιατί και αυτό έχει σχέση με την σωτηρία του ανθρώπου.

Όταν αυτή η ’’Ημέρα της Γης’’ δεν έχει έναν φορέα που να αντλεί διεξοδικές λύσεις για την σωτηρία της γης. Και αυτό το πρότυπο μόνο εν Χριστώ μπορεί να δοθεί. Μόνο στην Θεανθρωπότητα του Χριστού, βλέπουμε την γνήσια φανέρωση και πράξη στην σχέση Κτίσεως και ανθρώπου.

Η μονοδιάστατη θεώρηση και η αφιέρωση σε ειδικές μέρες θεμάτων οικολογικών δεν μπορεί να επηρεάσει την πράξη του ανθρώπου. Γιατί είναι ψυχοσωματική ύπαρξη. Μέσα από την ζωή των Αγίων και μάλιστα των ασκητών φανερώνεται αυτή η πραγματική σχέση του ανθρώπου και της γης, του ανθρώπου και των ζώων. Αυτό που μας προσφέρουν οι Άγιοι είναι ακριβώς η φρόνησης.

Ο υλικός κόσμος, ο οποίος δόθηκε ως ευλογία του Θεού προς τον άνθρωπο, δεν αφέθηκε ούτε στις δικές του έμφυτες δυνάμεις ούτε στις ανεξέλεγκτες επιθυμίες και ανάγκες του ανθρώπου. Ο άνθρωπος ως συνδημιουργός του Θεού, όπως μαρτυρεί και η αρχική ονοματοδοσία των ζώων στην πράξη της δημιουργίας, καλείται να μιμηθεί το δημιουργικό έργο του Θεού, καθώς και να διαφυλάξει την ενότητα και την ακεραιότητα ολόκληρης της υλικής δημιουργίας

Την εμπειρία της θείας χάρης την αισθάνεται με τον φωτισμό του Θεού, όπως το βλέπουμε στον βίο του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου και την ταπείνωση τον οποίο πρέπει να διαχέει: «Έλεγεν ο Γέρων ότι το Πνεύμα του Θεού διδάσκει την ευσπλαχνίαν προς πάσαν την κτίσιν, ούτως ώστε και τα φύλλα του δένδρου «άνευ ανάγκης» να μη κόπτωμεν». Τα βιβλικά δεδομένα μας αναφέρουν ότι η ιστορία της κτίσεως αρχίζει με την δημιουργία. Στον Νώε ο Θεός δείχνει το ενδιαφέρον για την διατήρηση των ζώων. Σε αυτό το πλαίσιο στη σύναψη της διαθήκης του Θεού με τον Νώε περιλαμβάνει και την προστασία των ζώων.

Αυτή η αγάπη δεν αναφέρεται μόνο προς τους ανθρώπους αλλά και σε ολόκληρη την κτίση: «αλλ’ ότε εστρέφετο το βλέμμα αυτού εις την ωραιότητα του κόσμου τούτου εγίνετο νέα αφορμή θεωρίας της δόξης του Θεού και νέας στροφής της καρδίας προς τον Θεόν»..

Το ευχαριστιακό ήθος δίνει στον χριστιανό τον τρόπο, την γνώση και την εμπειρία, να ενεργεί, να αισθάνεται, να σκέφτεται απέναντι στην δημιουργία, ως σχέση, που συνειδητοποιεί την Θεία παρουσία μέσα στον κόσμο. Αυτό μας το προσφέρει η Εκκλησία στην τέλεση της Θείας Λειτουργίας Μ. Βασιλείου : «ευκράτους και επωφελείς τους αέρας ημίν χάρισαι, όμβρους ειρηνικούς τη γη πρός καρποφορίαν δώρησαι…».

Η πράξη στην καθημερινότητα είναι το ζητούμενο…………….